“Het is onverminderd de taak van democratische socialisten om de keuze voor de toekomst duidelijk te maken, en, onverschillig of de marges breed of smal zijn, voor hun keus instemming en macht te verwerven. Dan alleen leidt inzicht tot uitzicht.”
met deze quote van Joop Den Uyl als uitgangspunt hield Dr. Frank Vandenbroucke in 1999 in Amsterdam een lezing met de titel “De actieve welvaartsstaat. Een Europees perspectief.” Hoe bekijkt hij vandaag echter diezelfde actieve welvaartsstaat ? In zijn boekje, De actieve welvaartsstaat herbekeken, of The Active Werlfare State Revisited, Die Keure, 2013 haalt hij twee belangrijke pijnpunten van het beleid aan: pensioenen en kinderarmoede.
Hebben we redenen om vandaag de welvaartsstaat nog te verdedigen? Ja, vindt hij, want ze organiseert solidariteit tussen jongeren en ouderen, en ze organiseert solidariteit met wie getroffen is door tegenslag, zoals ziekte. Maar er zijn nog argumenten: een verstandig ingerichte welvaartsstaat kan sociale èn economische efficiëntie in de hand werken. Zonder de schokdemper van de welvaartsstaat zouden de economische gevolgen van de jongste crisis overigens veel ernstiger geweest zijn. Maar welvaartsstaten zijn niet overal even doelmatig in het opvangen van inkomensschokken en het verzekeren van de levensstandaard, en ze zijn niet overal even doelmatig in het voorkomen van armoede en bestaansonzekerheid. En zelfs waar ze doelmatig zijn, moet er voortdurend aan gesleuteld worden, of de welvaartsstaat wordt slachtoffer van zijn eigen succes.
Deze twee vragen – hoe hebben we tijdens het voorbije decennium gesleuteld aan onze Belgische welvaartsstaat, en wat leren we daaruit? – behandelde Frank Vandenbroucke in een uiterst heldere lezing die via bijzonder verduidelijkende grafieken aantoonde waar de huidige pijnpunten in ons welvaartsmodel zich precies situeren. Hij pleit om naar Deens model fors in te zetten op activeringsbeleid. Tegenover een uitkering staan ook plichten. Je moet actief op zoek gaan naar werk. We moeten mensen activeren. Maar we moeten ons ook vragen stellen over de sociale efficiëntie van ons beleid. We geven relatief veel uit aan uitkeringen. Toch leveren we niet zo’n goede prestatie op het vlak van de financiële bestaanszekerheid van gezinnen met kinderen. De cijfers over de financiële zekerheid van deze laatste groep in BelgIë zijn confronterend. Ze maken zijn pleidooi voor een kordaat activeringsbeleid en een herziening van de kinderbijslag erg overtuigend.
Frank Vandenbroucke was als minister onder meer verantwoordelijk voor Sociale Zaken, Pensioenen en Werkgelegenheid (in de federale regering) en voor Onderwijs, Vorming en Werk (in de Vlaamse Regering). Hij is op dit ogenblik hoogleraar aan de KULeuven, en werd door de UA aangesteld in de nieuwe Leerstoel Herman Deleeck. Hij bekleedt ook de Joop den Uyl-leerstoel aan de Universiteit van Amsterdam.
Voor geïnteresseerden een werkstudie van Dr. Frank Vandenbroucke uit 2012 zoals gepubliceerd op de website van het Centrum voor Sociaal Beleid Herman Deleeck: The Active Welfare State Revisited – Working paper CSB
Blauwkruikje 