In december vorig jaar werd Chris Lomme 75. Stijn Devillé, artistiek leider bij BZB, schreef voor haar een theatertekst als verjaardagscadeau. Die ging in september in première. Lomme in de rol van Leni Riefenstahl. Simone Milsdochter als de joodse critica Susan Sontag. (1) In oktober was op het Filmfestival van Gent de documentaire Regarding Susan Sontag te zien. Wat is het effect als deze beide dames op de planken met elkaar geconfronteerd worden? Op één van de laatste voorstellingen van Leni & Susan kon ik me daarvan vergewissen: een voltreffer, krachtig, multimediaal en vonkend intelligent theater.
Leni Riefenstahl en Susan Sontag. Twee vrouwen, die de morele dilemma’s uit de twintigste eeuw letterlijk en figuurlijk belichamen. Een onverwoestbare kunstenares, op zoek naar perfectie, zuiverheid en kracht. Met een vitaliteit die niet alleen haar voornaamste thema blijkt te zijn, maar ook haar eigen leven tekent. Dat is Leni Riefenstahl. Daartegenover de joodse critica en denkster, die van ziekte en het niet-perfecte haar onderwerp heeft gemaakt, en zelf andermaal aan kanker ten prooi valt. Susan Sontag. In 1974 werkt Riefenstahl aan haar come-back en wil ze met een fotoboek over de Soedanese Nuba-krijgers de herinnering aan haar nazi-tijd achter zich laten. Susan Sontag haalt het hele project met één pennentrek onderuit en beschrijft in een kritisch essay hoe de foto’s van Riefenstahl nog steeds een ‘fascinerend fascisme’ in zich dragen. Sontags naam als critica is gevestigd. En Riefenstahl duikt onder, letterlijk, in de onderwaterfotografie. In 1998 krijgen beide dames een uitnodiging in de bus voor de 75ste verjaardag van TIME-magazine. Het beroemde weekblad nodigt alle personen uit die ooit op de cover van het magazine hebben gestaan. Riefenstahl is inmiddels 96. Sontag 65. De context is veranderd. De blik op hun verleden ook. Zullen ze erheen gaan? Wat zullen ze zeggen als ze mekaar ontmoeten? Vijf jaar later zullen ze allebei sterven. Dat is nu tien jaar geleden. Tijd voor een reconstructie.
Schrijver en regisseur Stijn Devillé plaatst de onsterfelijke Duitse diva van de nazi-propaganda tegenover de Amerikaanse, joodse, lesbische politiek activiste Sontag, wier leven verschillende keren door kanker werd verwoest. Goed versus fout. Sterk versus zwak. Kunst versus politiek. Vitaal versus ziek. Leni & Susan.
Het leven, de werkelijkheid, de waarheid en hoe wij daarnaar kijken, staan centraal in deze voorstelling. Beeldvorming en hoe die wijzigt naargelang de context. Videokunstenaar Walter Verdin plaatst tegenover de stemmen (en de muziek van Geert Waegeman, B.) een verbeeldingswereld in LED-technologie.(2)
(1) Recensie Cobra.be (2) Leni & Susan | BRAAKLAND/ZHEBILDING – MUZIEKTHEATERGEZELSCHAP
Blauwkruikje 