Los enamoramientos – De verliefden – Javier Marías *****

Javier Marías’ Los enamoramientos (2011) – De verliefden (2012), 368 blz. vertaald uit het Spaans door Aline Glastra van Loon voor Meulenhoff, werpt een zeer persoonlijk licht op liefde, misdaad en dood en dat in een stijl die de lezer op sleeptouw neemt : een vlotte, makkelijk leesbare gedachtegang ondanks de lengte van de zinnen. Quotes en dialogen worden tussen aanhalingstekens geplaatst, gedachten ontwikkelen en herhalen zich als motieven in een muziekstuk. Het einde van een hoofdstuk wordt voortgezet in een volgende alsof er geen nieuw hoofdstuk had hoeven te zijn. Alles één vloeiende bewustzijnsstroom waarin geobserveerd, geanalyseerd en gespeculeerd wordt over de gebeurtenissen: de straffeloosheid of zo men wil de anonimiteit van de misdaad en haar mogelijke motieven. De roman werd door de krant El Pais uitgeroepen tot beste boek van het jaar 2011.

Enkele recensenten:

• De verliefden is een uitstekende roman, die met een iets doortastender optreden van de uitgeefredacteur een literair meesterwerk was geworden. Al is het vermoedelijk geen sinecure om op te tornen tegen een schrijver van het kaliber van Marías. Net als die van de fictieve schrijver Garay Fontina in De verliefden, prijkt ook Marías’ naam al een aantal jaar boven aan het lijstje van kanshebbers op de Nobelprijs Literatuur. In zijn roman laat hij Garay Fontina zeggen: ‘Ik heb al in het Zweeds uit mijn hoofd geleerd wat ik tegen Carl Gustaf zal zeggen tijdens de ceremonie. Ik zal hem eens flink de oren wassen, zoiets heftigs zal hij nog nooit hebben gehoord, en dan nog wel in zijn eigen taal die niemand leert.’ – Knack – 18/06/2012
• De roman bevat de herkenbare, verzorgde lange sliertzinnen waarin het weifelende bewustzijn van de personages wordt ontrafeld. En de humor ontbreekt nooit. De vertelster is pr-vrouw bij een literaire uitgever. De eigenzinnige en egoïstische schrijvers worden heel mooi in hun hemd gezet. De pessimistische toon klinkt vooral in de passages waarin Marías schrijft over de straffeloosheid van misdaden en de onverschilligheid waarmee de westerse mens zijn rechtvaardigheidsgevoel tot zijn eigen leven beperkt. Het zijn weinig opwekkende gedachten. Maar ‘De verliefden’ is zeker een knappe en fascinerende roman door één van de interessantste hedendaagse auteurs. – cobra.be – 14/06/2012
• The classical themes of love, death and fate are explored with elegant intelligence by Marías in what is perhaps his best novel so far. The story’s literary underpinnings are Macbeth (as is usual in Marías), Balzac’s Colonel Chabert and, more surprisingly, Dumas’s The Three Musketeers, all glossed by Díaz Varela, who paternalistically instructs Dolz on the importance these three books have for him. Central to Marías’s novel is Balzac’s colonel, a man supposed dead who returns among the living, much like the dead Desverne returns to haunt the minds of the survivors. Over this literary chorus echoes a grisly observation quoted by Díaz Varela from the Musketeer saga: “A murder, nothing more.” For Dolz, the banality of murder implied in Dumas’s words becomes translated as murder’s monstrous immutability. “A thief can give back the thing he stole, a slanderer can acknowledge his calumny,” Dolz thinks to herself. “The trouble with murder is that it’s always too late and you cannot restore to the world the person you killed.” She adds: “And if, as they say, there is no forgiveness, then, whenever necessary, you must continue along the road taken.” Except that, eventually, the murderer will no longer think of his crime “as a monstrous exception or a tragic mistake, but, rather, as another resource that life offers to the boldest and toughest.” He will feel as if he has simply inherited the terrible action, or won it at a raffle “from which no one is exempt”. And this feeling will lead him to believe “that he didn’t wholly commit those acts, or not at least alone”. In these extraordinary words, Marías has defined the ethos of our time. The Guardian – 01/03/2013
• De samenvatting van ‘De verliefden’, de jongste roman van Javier Marías, leest misschien als een thriller, maar wie spannende strandliteratuur verwacht, zal teleurgesteld zijn. Het verhaal van de jonge María is een trage, gedetailleerde en filosofische uiteenzetting over verliefdheid en moord. Actie en spanning zijn in dit verhaal ver te zoeken, en toch weet Marías met alleen de gesprekken van zijn personages te boeien. – Cutting Edge – 14/07/2013
• Marías discovered his analytical and digressive style with his 1986 novel “The Man of Feeling.” The consistency of the style in the novels he has written since then, as well as the similarity of tone between his first-person narrators, and the countless connections between those books, means there is a high degree of unity to his later work. For established fans, “The Infatuations” will be another welcome shipment of Marías; for new readers it is as good a place to start as any. Whatever else we may think is going on when we read, we are choosing to spend time in an author’s company. In Javier Marías’s case this is a good decision; his mind is insightful, witty, sometimes startling, sometimes hilarious, and always intelligent. – The New York Times – 08/08/2013