… it wasn’t until A Heart So White in 1992 that he first became a fixture on the bestseller lists. After selling well in Spain it became a global hit after “the Pope of German critics”, Marcel Reich-Ranicki, recommended it on television. 1
Het gaat hier om Javier Marías’ roman Corazón tan blanco (1992) – door Aline Glastra van Loon voor Meulenhoff vertaald naar het Nederlands als Een hart zo blank (1993), 296 blz. – recente editie 2013, 320 blz.
“Ik wilde het niet weten, maar ik ben te weten gekomen dat een van de meisjes, toen ze geen kind meer was en kort nadat ze was teruggekeerd van haar huwelijksreis, naar de badkamer ging, zich voor de spiegel posteerde, haar blouse losknoopte, haar beha afdeed en haar hart zocht met de loop van het pistool” Zo begint Een hart zo blank. De verteller is Juan Ranz, een vertaler die zelf net is getrouwd met Luisa en op zijn huwelijksreis in Havanna wordt bevangen door een onheilspellend gevoel. Dat gevoel lijkt over zijn huwelijk te gaan, maar ligt eigenlijk in het levensverhaal van zijn vader, die op paradoxale wijze drie keer moest trouwen voordat Juan geboren kon worden. Als vertaler en tolk is Juan gewoon om te luisteren en alles te interpreteren zelfs dat wat niet gezegd wordt en daardoor ontwaart hij de ontwikkeling van een dubbele actie: die van het mysterieuze, dreigende, verleden dat zich tegen wil en dank aan hem opdringt, en die van het onstabiele, bedreigde heden. Allerlei personages dragen, als even zovele puzzelstukjes, gegevens aan die naarmate het verhaal vordert op hun plaats vallen en het mysterie van de sleutelzin bij de start van de roman onthullen.
Net als in De verliefden (2012) gaat deze roman met de lezer aan de haal en laat hij zich herkennen als een typische Javier Marías: de sleutelzin die het verhaal op gang trekt, de literaire quotes – hier uit Macbeth van Shakespeare – die de motieven en de thematiek van het nieuwe literaire verhaal ondersteunen, de verteller die ongewild getuige wordt van een geheim dat een schaduw over zijn bestaan werpt, de schrijfstijl met de talloze filosoferende uitweidingen en de schijnbaar onbenullige details, de parallellen en herhalingen, de ironiserende toon, de spanningsboog tot het laatste hoofdstuk strak. Gewoon klasse.
Over Javier Marías en zijn werk:
The Guardian: Javier Marías: a life in writing, 22 February 2013 (1)
Heleen Peeters: Casa Cultural: Een hart zo blank – Corazón tan blanco – Javier Marías, 7 september 2012
De lezersvriend: Een hart zo blank – Javier Marías, 9 september 2012
Café Livre: Maarten Steenmeijer, Moderne Spaanse en Spaans-Amerikaanse literatuur. Een geschiedenis. Amsterdam: Wereldbibliotheek 2009 (pp. 153-156 en pp. 176-180)
Blauwkruikje 