De J.M.A. Biesheuvelprijs is een nieuwe, jaarlijkse prijs voor de beste literaire kortverhalenbundel van het voorgaande kalenderjaar. Het prijzengeld is volledig gefinancierd door middel van crowdfunding, om aan te tonen dat het onderbelichte literaire genre wel degelijk bewonderaars en liefhebbers kent. Vorig jaar won Rob van Essen als eerste de prijs voor zijn verhalenbundel Hier wonen ook mensen, Atlas/Contact, 2014. Uit het juryrapport:
“De jury prijst Rob van Essen voor zijn rijke register aan personages en vertellingen: van realistisch tot absurd, van hilarisch tot diep ontroerend en zo nu en dan dit alles tegelijkertijd. Van Essen beheerst het verhalen vertellen tot in de puntjes, en dat mag gevierd worden.”
Dezelfde bundel werd ook genomineerd voor de shortlist van de Gouden Boekenuil 2015. Het juryrapport : “In de vijftien thematisch verwante verhalen in deze bundel toont Rob van Essen zich een meesterlijke observator van het alledaagse en wat zich daaronder verschuilt. Voor wie goed kijkt, valt er altijd meer te zien. Zo ook in dit proza, dat technisch de perfectie benadert en stilistisch ingetogen en beheerst is, maar waarin er altijd meer staat dan er staat.”
Enkele recensenten:
Het verhaal ‘Het huis aan de Amstel’ steekt met kop en schouders boven de andere uit en levert een beeld op dat altijd in mijn hoofd zal blijven: twee fietsers langs de rivier die zich zo synchroon bewegen dat het spinnenweb tussen hun fietsen intact blijft. De intensieve training die daaraan voorafgegaan is, inclusief spirituele lading, levert een grandioos verhaal op. – Maria Vlaar in De Standaard (24/4/2015)
Van Essen beschrijft gebeurtenissen die te klein zijn om bizar te mogen heten. Ze zijn, heel lichtjes, raar. Je verwachtte nét iets anders. Zo ontstaat een spanning: tussen de alledaagsheid van de levens die Van Essen beschrijft, en de rare dingen die zich niettemin in deze levens voordoen. […] Soms legt Van Essen de klemtoon op het absurde element (zoals in het openingsverhaal ‘Richard Dawkins krijgt bezoek van God’, waarin het opperwezen en de virulente atheïst van plaats wisselen), soms op het wonderlijke (zoals in het droomachtige verhaal ‘Terug naar huis’). In dat verhaal schrijft Van Essen: ‘Hij voelt betekenis groeien, nog even en hij zal het weten.’ Het is iets wat wel meer personages in dit boek overkomt: de indruk dat iets betekenis zal krijgen, de indruk van een samenhang. De hoofdpersoon van ‘Dit is wat ik je beloof’ leidt er zelfs uit af dat hij slechts hoeft te wachten: hij heeft een samenhang gevonden en verwacht, op basis daarvan, dat het mooie meisje vanzelf in zijn schoot zal landen – maar hij wacht tevergeefs en verspilt jaren. – Mark Cloostermans in De Standaard (28/11/2014)
Het mooiste verhaal in Hier wonen ook mensen is het titelverhaal. De jonge hoofdpersoon gaat met zijn vader en oom mee op vakantie naar Portugal. Zijn moeder is enkele maanden eerder overleden en oom Evert, de broer van zijn moeder, heeft erop aangedrongen dat ze er eens uit moeten. ‘Jullie zijn in de rouw, jullie wereld is nog nooit zo klein geweest. Wij gaan hem groter maken.’ En zo gaan de drie in een ongemakkelijke rit naar het zuiden. Van Essen kan de onhandige manier waarop de drie met elkaar omgaan invoelbaar maken. De vader doet zijn best. ‘Soms zei hij iets, waarop oom Evert dan met een gretige en iets te snelle hartelijkheid reageerde. Daarna volgde weer een lang zwijgen, alsof oom Evert met zijn enthousiasme een kaarsje had uitgeblazen dat met veel moeite was aangestoken, en mijn vader nu eerst op zoek moest naar een nieuwe lucifer.’ Als de drie op de plaats van bestemming zijn, ontspoort de vakantie omdat de vader van de hoofdpersoon lijkt op een gehate scheidsrechter [Jean Duflex , uit België] die ervoor gezorgd heeft dat Portugal niet mee kan doen bij de wereldkampioenschappen voetbal in Mexico. Overal waar ze komen is vijandigheid hun deel. – Coen Peppelenbos in Tzum literair weblog (5/08/2014)
Het voordeel van verhalen boven romans is dat – mits ze goed zijn, die verhalen – iedere zin er één is. Binnen luttele bladzijden moet er iets in gang worden gezet, en ook weer afgewikkeld. Het nadeel is dat – en we gaan er nog even van uit dat ze goed zijn, die verhalen – er in het geval van een bundeling zoveel betekenis in het geding is dat je je afvraagt hoe deze recht te kunnen doen. Een roman is er simpel bij. Ik heb me verbaasd over de verhalen in de bundeling Hier wonen ook mensen, over de ontwikkeling van een schrijverschap dat daverende vormen heeft aangenomen. Patricia Duncker schreef naar aanleiding van de verhalen van Alice Munro: een goed kort verhaal moet eerder een verontrustende dan een geruststellende ervaring zijn. Het zijn eigenlijk van die gemakkelijke termen: ‘verontrustend’, ‘geruststellend’. Nog even, en je hebt het over ‘troostend’. Rob van Essen is deze categorieën voorbij. Zijn verhalen zijn hartverscheurend en technisch perfect. Precies in die combinatie toont zich zijn kunst, die even warm als koud is.- Marja Pruis in De Groene Amsterdammer (24/9/2014)
Toch is de bundel te wisselvallig om echt te overtuigen. Sommige verhalen laten amper een krasje op de ziel na, ondanks het ontegensprekelijke vakwerk en de grote herkenbaarheid. – Dirk Leyman in De Morgen (29/04/2014)
Weblog van Rob van Essen.
Blauwkruikje 