Paus Franciscus heeft in de eucharistieviering van maandagmorgen in de kapel van Santa Marta de betrokkenheid van de katholieke Kerk bij heksenjachten en de verbranding van ketters erkend en die gebeurtenissen als een onrecht veroordeeld. Dat alles heeft ervoor gezorgd dat er in de loop van de geschiedenis vaak mensen zijn gedood en veroordeeld hoewel ze onschuldig waren.
Rechters oordeelden dat ze niet bereid waren zich aan het woord van God aan te passen en spraken daarvoor de zwaarste straf uit. Als historisch voorbeeld noemde paus Franciscus de heilige Jeanne d’Arc (1412-1431). Voor deze excessen, zo zei hij, waren boekengeleerden verantwoordelijk die slechts geloofden in hun stelsel van wetten.
De tentoonstelling De heksen van Bruegel in Brugge © Philippe Keulemans
Vooral in de 16de en 17de eeuw vormde Europa het toneel van heksenvervolgingen en hekserijprocessen. In de Zuidelijke Nederlanden alleen heeft de heksenvervolging tussen 1450 en 1685 aan minstens 1.150 à 1.250 mensen het leven gekost, aldus Dries Vanysacker, die zich in de heksenvervolging verdiepte. De laatste terechtstelling van een heks in Europa vond in juni 1782 plaats in het Zwitserse Glarus, waar Anna Göldi werd onthoofd. De laatste tien jaren kregen heksen onder meer in de Duitse stad Keulen, maar in juni 2012 ook in de Vlaamse kuststad Nieuwpoort eerherstel (vetjes, BK).
In het Sint-Janshospitaal in Brugge loopt nog tot 26 juni de tentoonstelling De heksen van Bruegel over de vervolging van heksen in de Lage Landen en de evolutie van hun voorstelling in de kunst.
De Lage Landen introduceerden hekserij als thema in de kunst. De Brugse expo ‘De heksen van Bruegel’ toont welke impact dat had en heeft.De voorstelling van heksen op een bezem, die van generatie op generatie werd doorgegeven, danken wij aan Pieter Bruegel de Oude (1527/1530 – 1569). Dat vertelt Renilde Vervoort, kunsthistorica en curator van de tentoonstelling De heksen van Bruegel. Bruegel heeft de heks niet uitgevonden. Maar dankzij twee prenten gewijd aan het thema Sint-Jacob en de tovenaar, die kort daarna door de Antwerpse prentenuitgever Hieronymus Cock ook als gravure op de markt werden gebracht, raakte Bruegels beeld van de heks ruim bekend en verspreid.
Schouw en bezem
Pieter Bruegel de Oude haalde de elementen voor zijn heksenvoorstelling uit de toen al circulerende volksvertellingen en legenden. Hij koos resoluut voor de bezem, introduceerde de schouw als uitgang voor heksen, beeldde in de haard de heksenketel af waarin de heksen tovermiddelen brouwden en omringde hen met kostbare spullen zoals de magische cirkel of toverboeken.Later werden ook elementen als de heksensabbat, de toverstaf en de kat als trouwe bondgenoot toegevoegd.
1150 à 1250 heksen terechtgesteld
Al bij al bleef de vervolging van de als heksen beschouwde mensen in de Lage Landen beperkt, in vergelijking met bijvoorbeeld Duitsland. De vervolging was in de Zuidelijke Nederlanden wel aanzienlijk heviger dan in het noorden, en dan vooral in Frans- en Duitstalige gebieden.
Kom meer te weten over dit heksbeeld dat tot op vandaag bestaat, over hoe heksenvervolgingen verliepen, over de vermeende krachten van heksen en allerlei gebruiken over toverij in Brugge en de Nederlanden. De heksen en hun wereld presenteren zich op één van de meest authentieke plekken die Brugge rijk is: de middeleeuwse zolder van het Sint-Janshospitaal. Van daaruit nemen ze je mee de stad in, door nacht en mist over de Brugse daken…
Bron: www.kerknet.be
Blauwkruikje 