Niets speciaals

Het is wellicht van mijn studententijd in Leuven geleden dat ik teksten van Jan van Ruusbroec (1293-1381), Vlaamse mysticus, las en dan vooral vanuit de historisch- literaire en taalkundige invalshoek. Met Hadewijch (13^de eeuw), zijn voorloopster in de Vlaamse mystiek, had ik in de Nederlandse lessen op de middelbare school al kennis gemaakt. Begrijpen wat deze geëxalteerde godzoekers ervoeren was moeilijk. De mystiek bleef me echter intrigeren. Ik las over en van andere mystici en mystica’s en begreep dat ‘een schitterend juweel’ nooit een weggevertje is. Begrijpen en ervaren, een wereld van verschil.

In de jaren dat mijn leven in woelige wateren was terechtgekomen en ik stilte en rust zocht om de batterijen voor de toch wel veeleisende dagtaak weer te kunnen opladen, ging ik yoga doen, maakte ik kennis met zazen, begon ik te mediteren en tuinierde ik op zondag met plezier en voldoening. In de schaarse tijd die nog overbleef, las ik ook  graag literaire, filosofische en spirituele werken die dikwijls bijna onverklaarbaar aansloten bij de levensfase waarin ik zat. En geleidelijk trad er een bijna onmerkbare verandering op. Niets speciaals echter. Ik vond alleen de soms onverklaarbare energie om taken die me in de jaren voordien met moeite lukten,  tot een goed einde te brengen, ondanks het gesukkel met mijn gezondheid. Kennis en praktijk vulden elkaar aan en wijzigden voortdurend als een kleine bergstroom die moeizaam over de hindernissen van rotsblokken en boomstammen zijn weg zoekt naar zee. En af en toe waren er vervaarlijke draaikolken en stroomversnellingen die opperste alertheid vereisten wou ik niet kopje onder gaan. Het leven zelf werd mijn beste leermeester.

Die diepe, dynamische, stromende verbondenheid met het Leven vond ik ook onlangs verwoord, en wel in een Engelse vertaling van Ruusbroecs ‘Geestelijke Bruiloft’ en ‘Glinsterende Steen’ en even later in recente Nederlandse hertalingen van voor onze tijd verbazend actuele fragmenten uit die teksten.

Eén en ander zette  mij ertoe aan om te gaan wandelen waar Ruusbroec zich met een paar confraters terugtrok uit de Brusselse drukte nl. in de Kluis, later de Priorij van Groenendaal in het Zoniënwoud. Ik las de weinige  biografische gegevens die van hem zijn overgeleverd  en begreep waarom hij de  14^de– eeuwse Brusselse clerus ontvluchtte, op zoek naar eenvoud, innerlijkheid en verbondenheid ver van het steedse verval  uit die dagen. De weerstand van de Brusselse geestelijkheid tegen die beslissing was groot.

Lindevijver – Groenendaal (Hoeilaart)

Zijn mystiek, ook wel als natuurmystiek omschreven, is sensitief, wordt wereldwijd gelezen en geapprecieerd. En al kan ze voor rationele lezers overkomen als een vertoeven in een imaginaire wereld, ze is doorleefd en naast het beschrijven en verwoorden van ‘wat niet te verwoorden is’ houdt ze altijd in het achterhoofd dat ‘de hoogste kennis is te begrijpen dat God onbegrijpelijk is’.