The Greening of America – Charles Reich

Mijn vorige log over de turbulente jaren zestig zette me ertoe aan om opnieuw Charles Reichs The Greening of America te gaan lezen. In een E-bookeditie uit 2012 van Head Butler Books vond ik een verkorte editie, herwerkt door Jesse Kornbluth en voorzien van een nieuw voorwoord en een nieuw laatste hoofdstuk door de op dat ogenblik 83-jarige Charles Reich.

Jesse Kornbluth bezorgde de editie voor Head Butler Books omdat hij meende dat in het verkiezingsjaar 2012 het boek interessant zou kunnen zijn voor alle Amerikanen die zich om politiek bekommeren, want, zo stelde hij, ‘we maken de pijnlijke strijd mee van een presidentiële campagne die zich precies afspeelt rond de thema’s uit dit boek.’  Het ging toen om de herverkiezing van president Barak Obama. Ondertussen is Amerika in het Trumptijdperk beland en hebben we al tal van analyses in de media gepresenteerd gekregen  over hoe dat dan precies is kunnen gebeuren. We hadden toch een democra(a)t(e) verwacht.

There is a revolution coming. It will not be like revolutions of the past. It will originate with the individual and with culture, and it will change the political structure only as its final act. It will not require violence to succeed, and it cannot be successfully resisted by violence. It is now spreading with amazing rapidity, and already our laws, institutions and social structure are changing in consequence. It promises a higher reason, a more human community, and a new and liberated individual. Its ultimate creation will be a new and enduring wholeness and beauty — a renewed relationship of man to himself, to other men, to society, to nature, and to the land. This is the revolution of the new generation. – Chapter I : The Coming American Revolution

Charles Reich herlezen maakt duidelijk hoe Trump de presidentsverkiezing kon winnen door de belofte de klok te zullen terugdraaien. Volgens Reich bestaan er drie types bewustzijn nl. Consciousness I  ziet Amerika zoals het was voor de economische machine haar intrede deed. Het is het 19^de eeuwse bewustzijn. Consciousness II ziet die economische machine haar werk doen maar is blind voor de verwoestende neveneffecten ervan, het is het bewustzijn van de eerste helft van de 20ste eeuw. Terwijl Consciousness III buiten het systeem probeert te kijken naar oplossingen voor die neveneffecten. Dit is het bewustzijn van de nieuwe generatie uit de tweede helft van de 20ste eeuw.

In negen hoofdstukken wordt vervolgens uiteengezet welke omwenteling Amerika te wachten staat, hoe Consciousness I alle zin voor de realiteit verliest, hoe door Consciousness II de economische machine aan een trage maar zekere zelfdestructie bezig is en hoe tenslotte Consciousness III die van de nieuwe visionaire generatie is die buiten de lijntjes kleurt, voor zichzelf en de maatschappij verantwoordelijkheid opneemt en zijn creatieve, meest persoonlijke  weg baant,  gebaseerd op een diepe en spontane intuïtie dat het anders moet. Een omwenteling, revolutie zo je wil, volledig gebaseerd op bewustzijn dat zich bottom up en niet top down voortplant en vaste voet aan grond krijgt, bijna onopvallend omdat het een bewustzijn in de richting van het herstel van het individu is en dus ook van de gemeenschap, de maatschappij waarin dat individu leeft en werkt. In een laatste hoofdstuk vertelt Reich hoe de generatie van het einde van de jaren zestig hem wakker schudde uit zijn Consciousness II slaap.

De wapenwedloop (Koude Oorlog) en oorlog (Vietnam), de klimaatcatastrofe die de planeet en de beschaving bedreigt, de value-added-economics  of de economie die rekening houdt met hoe en waar producten geproduceerd worden, het probleem van het woningtekort, de povere sociale zekerheid en het gebrek aan onderwijsondersteuning, de hoge taksen en slechte verkeersinfrastructuur, de stijgende repressie, de achteruitgang van de democratie in het land waren thema’s die toen door de nieuwe generatie op originele manier onder de aandacht werden gebracht. Ze waren en zijn niet alleen in Amerika aan de orde maar ook in Europa.

De vijanden van de vreedzame omwenteling van Consciousness III hebben ongelijk, aldus Reich. Hun vijandschap is blind voor de destructieve aspecten van Consciousness II en slechts gebaseerd op angst voor verlies van macht. Alleen het gestage groeiende getal en de leefstijl van Consciousness III zal uiteindelijk de economische machine doen keren in een nieuwe richting, zo besluit hij.

Nog steeds een actueel en visionair werk dat aanzet tot denken!

Charles A. Reich (geboren 20 mei 1928) is een Amerikaanse jurist, sociale wetenschapper en schrijver die professor was aan de Yale Law School toen hij de 1970-lofzang schreef van de jaren ’60 jongerentegencultuur The Greening of America. Uittreksels van het boek verschenen voor het eerst in The New Yorker, en het overweldigende succes daar hielp het boek toen naar de top van de New York Times bestsellerslijst.