“Eckhart lezen is een proces doormaken waarbij je stilaan meer en meer durft los te laten wat zoveel eeuwen als onbetwijfelbare zekerheid werd verkondigd, maar als denken of als taal achterhaald is” – Marcel Braekers.
In het boek Meister Eckhart – Mysticus van het niet-wetende weten, 2007 zet de dominicaan Marcel Braekers uiteen welke persoonlijke weg hij aflegde openstaand voor, luisterend naar (o.a. als psychotherapeut) wat zich in de wereld en het dagelijkse leven voordeed en vooral wachtend om iets van de oergrond te ervaren waarop alles is gefundeerd. De houding van niet-wetend weten prijst hij daarbij als zo fundamenteel aan dat ze aan alles raakt: aan de alledaagse en evidente omgang met elkaar maar ook aan fundamentele vragen van de wijsbegeerte en theologie of aan de basishouding van de psychotherapie. Meister Eckhart (1260 -1328), middeleeuws theoloog, filosoof en dominicaans medebroeder, grondlegger van de dominicaanse spiritualiteit, werd daarbij zijn gids. Eckharts teksten nodigen uit tot een interreligieuze dialoog. Hij was een van de eersten die in de Duitse volkstaal preekte en schreef en die zich losmaakte van een al te klerikale denkwereld.
Na een korte inleiding, waarin de auteur het heeft over een stuk persoonlijke geschiedenis, en vervolgens de sprong naar Eckhart en de manier waarop hij deze mysticus heeft gelezen maakt, zet hij in een eerste deel uiteen wie die middeleeuwse predikbroeder was en wat we moeten verstaan onder diens negatieve theologie. In het tweede deel verneemt de lezer dan hoe Eckhart op zoek ging naar een ander mensbeeld en hoe dat aansluit bij de hedendaagse levenservaring; hoe hij ook op zoek ging naar een andere God, de aarde, Gods schepping, benoemde als ‘een louter niets’ en Christus als het Woord van God. De lezer komt in het laatste hoofdstuk van dat deel ook te weten hoe we Eckharts begrip ‘Gelassenheit’ best verstaan. Het wordt er vergeleken met wat Heidegger erover zegt. Deze waarschuwt ervoor om dit begrip een al te humane betekenis te geven maar het eerder te zien ‘als een Overgave aan de Omgeving in haar Openheid’ of ‘zoals de duisternis de sterren samenvoegt tot een fascinerend geheel’. Een soort duisternis dus die alles met alles verbindt. Het is in navolging van Hölderlin dat Heidegger dit soort van denken ‘danken’ noemt. ‘Denkend ontvangt de mens in dank het geschenk van een zich gevend zijn.’ blz.152
In deel drie volgen dan nog vijf hoofdstukken waar de auteur nadenkt over verdriet en troost, gebed, dominicaanse spiritualiteit, interreligieuze dialoog, eschatologie of mystiek en levenskunst. Hij doet dit telkens met Eckhart in het achterhoofd.
Dit boek lees je langzaam, stilstaand bij de diepzinnige, mooie gedichten van Paul Celan en Emily Dickinson die de verschillende hoofdstukken inleiden en bij de tekstfragmenten van Eckhart zelf zoals ze door de auteur werden gelezen en op het leven gelegd.
Marcel Braekers (°1945) studeerde wijsbegeerte, theologie en psychologie in Leuven. Hij is dominicaan en als klinisch psycholoog werkzaam in Leuven.
Blauwkruikje 