Herinneringen aan Internationale Vrouwendag behoren tot de oudste aan Polen die ik heb. Doordat we in 1988 van Polen naar België vluchtten, heb ik een duidelijke cesuur door mijn kindertijd lopen. Het staat me scherp voor de geest hoe mannen die ene dag massaal tulpen kochten, niet enkel voor hun vrouwen, maar voor alle vrouwen in hun omgeving: collega’s op het werk, moeders, zelfs de trambestuurster, de kleuterjuf.
Het baadde allemaal in een sfeer van feestelijkheid en vrolijkheid, wat diepe indruk op mijn kinderziel maakte. Het valt moeilijk te ontkennen dat de betekenis van Internationale Vrouwendag door de jaren heen erg veranderd is. Wat vroeger een dag van vriendschappelijke attenties was, is nu een dag van onvrede, dit jaar zelfs nog uitdrukkelijker. Van het zwarte protest in Polen tot de stakende vrouwen van de UGent en massale demonstraties tegen de vrouwonvriendelijke Amerikaanse president; over de hele wereld wordt 8 maart een dag van betogingen.
Dat van feestelijkheid en vrolijkheid niets meer overblijft valt te betreuren. Maar het zou misleidende nostalgie kunnen zijn om te denken dat het vroeger toch wel beter was. Het is goed dat sociale ongelijkheid niet met een bloemetje – hoe schoon ook – weggewuifd wordt, maar aangeklaagd wordt. Jammer genoeg gaat 8 maart grotendeels gebukt onder haar eigen gewichtloosheid: die ene dag mogen we wel klagen, maar het blijft toch veelal bij symboliek. Een krant kunnen we voor één dag wel door vrouwen laten schrijven, dat is sympathiek, maar 9 maart moet je al niet meer komen zeggen dat er meer vrouwen in topfuncties zouden moeten zitten. Voor één dag kunnen we wel een symbolische actie toelaten om de pay gap en het glazen plafond aan te klagen, maar alle andere dagen van het jaar blijft alles bij het oude. Steeds vaker hoor je immers dat er niets meer hoeft te veranderen: de emancipatie is af, slechts feministische huilbaby’s betreuren nog een ongelijkheid die niet meer bestaat. Dat is een gevaarlijke redenering: als je een probleem niet erkent, kan je het ook niet oplossen.
In mijn eigen vakgebied – de filosofie en de academische wereld – heb ik de carrières van heel veel buitengewoon intelligente vrouwen zien verstillen. Hoewel vrouwelijke studenten groter in aantallen zijn en betere cijfers behalen, verdwijnt hun aanwezigheid dramatisch hoe verder je gaat op de academische ladder. Als er symposia en conferenties gehouden worden dan zijn de verhoudingen van mannelijke en vrouwelijke bijdragen steevast compleet uit balans. Een organisatie als EU Panel Watch klaagt dat terecht aan. Het gaat hier om een structureel, geen anekdotisch probleem. Hetzelfde geldt voor samenstellingen van essaybundels. Het gebeurt met de regelmaat van de klok dat essaybundels uitgegeven worden zonder een enkele vrouwelijke bijdrage. Dat een vrouw ook een denkend wezen is, en misschien iets zinnigs te zeggen heeft, is blijkbaar nog niet overal doorgedrongen. De emancipatie is nog lang niet af.
Bron: Een denkend wezen – VeelZIJdig
Lees ook over de geschiedenis van de Vrouwendag en hoe actueel de vrouwenrechten nog steeds zijn op de website van RoSa vzw, het kenniscentrum voor gender en feminisme. Je vindt er ook een overzicht van de diverse activiteiten die op Vrouwendag plaatsvinden.
Blauwkruikje 