In een Noors woud groeit ze en groeit en groeit een bibliotheek vol fictie, de Framtidsbiblioteket. Poëzie. Storytelling. Geen ‘sprookjesbos’, neen, een groots kunstwerk van Katie Paterson. This is the place for the making of true history. Nature. Slow space. Slow time. Mysterieus. Inspirerend. Fascinerend. Zoals alleen een kunstenaar het kan bedenken. Jaar na jaar […]
of de literatuur nog een toekomst heeft – van #boeken en #bomen dream dream #dream — The Sausage Machine
Categorie: Duurzaamheid
Dorheid
De voorbije dagen hoorden we dat de dorheid in de natuur weer zijn intrede doet, het grondwaterpeil is sterk gedaald, niet essentieel waterverbruik moeten we dus vermijden. Ook in de tuin verschijnen tekenen van drorre droogheid, sommige planten en heesters sterven af. Hoe een en ander ook samenhangt met onze leefstijl en hoe we daar met z’n allen iets aan kunnen doen door ons bewust te worden van de kostbaarheid van water en onze leef- en verbruiksgewoonten aan te passen, zou ondertussen duidelijk moeten zijn. Als de mens zich terugtrekt, herstelt de natuur zich snel, constateerden we de voorbije weken gedurende de lockdown.
Na drie maanden bevinden we ons nauwelijks in rustiger water wat de coronacrisis betreft, al zijn de desastreuze sociale en economische gevolgen ervan nog niet helemaal te overzien, of daar dienen zich de nefaste gevolgen van de klimaatverandering eveneens in volle extreemheid aan: stormen, tyfoons, overstromingen, droogte, voedseltekort, migratie … Het verband tussen de ene en de andere crisis is ondertussen ook niet meer te ontkennen.
En toch blijven sommigen naïef optimistisch; ze ontkennen de feiten of redeneren ‘het zal onze tijd wel duren’, ‘zo’n vaart loopt het niet meteen’, ‘onheilsprofeten zijn er altijd geweest’…
Onlangs las ik ‘dorheid kan een gave zijn’. Is een gave dan niet altijd iets positiefs? En is die dorheid dan niet veeleer een dode leegte en niet meteen een geschenk?
Misschien is ze juist dit: een stille schreeuw naar verlossing, naar doortocht uit onmenselijke fysieke en mentale extremen, naar dieper, eenvoudiger, bewuster en zorgzamer leven. Maar de ‘de vette vleespotten van Egypte’ ondanks de eraan verbonden ‘slavernij’ blijven verlokkelijk, het business as usual, dat willen de machtigsten zo snel mogelijk terug, alle machteloosheid van het geleden leed ten spijt.
Ontzetting en angst zijn in alle tijden de begeleiders van verandering en vernieuwing geweest, de waarschuwingen van profetische mensen werden niet in dank afgenomen. Zwartkijkers, angstaanjagers werden ze genoemd en ze werden vaak ten dode toe gebagatelliseerd.
Toch hoorden we deze dagen ook het adagio ‘do not waste a good crisis,’ ga niet bij de pakken zitten maar herbron, onthaast, hoop, pak aan, vertrouw op de Geest van de Waarheid en laat je inspireren tot een andere en nieuwe levensstijl met blik op de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen.
Ik wens het ons allen in deze zonnige dagen voor Pinksteren !
5 jaar Laudato Si’ – Franciscus
Anders en beter na corona, nu of nooit ~ 7 punten
#1 We moeten ook de wortels bestrijden
Alles is met elkaar verbonden. Dat is niet enkel het thema van de Laudato Si’-week, het is vandaag ook onze feitelijke ervaring. We zijn deel van het ecosysteem, niet de meesters ervan. Neem nu bijvoorbeeld de manier waarop we dieren behandelen.
Wetenschappers wijzen erop dat de uitbraak van Covid 19 en het verlies aan biodiversiteit met elkaar te maken hebben.
We kunnen ons niet beperken tot het bestrijden van het virus. We moeten ook de wortels van het probleem bestrijden en de manier veranderen waarop we de natuur behandelen.
#2 Corona als generale repetitie
Er zijn veel gelijkenissen tussen de coronacrisis en de klimaatcrisis, ook al is het ene acuut en gaat het andere trager. We zien het massale leed dat de pandemie veroorzaakt. Maar wat op ons afkomt, is vele malen erger. In die zin is deze crisis een leerzame ervaring en een voorbode.
Corona toont de schaal van de vernietiging die we kunnen verwachten als we niets ondernemen.
#3 Radicale verandering van levensstijl is mogelijk
De gezondheidsmaatregelen hebben op korte tijd een radicale verandering van onze levensstijl gevraagd om de besmettingscurve af te vlakken. En dat is gelukt. Gezamenlijke individuele verandering is mogelijk en werkt! Nu was het met het oog op de gezondheid van iedereen. Dan kan het ook voor de gezondheid van de aarde waarop we leven.
#4 Naar een persoonlijke keuze van het hart
We kunnen niet zeggen dat we een passie hebben voor sociale rechtvaardigheid als we niet dicht bij de slachtoffers staan. Dat vraagt een persoonlijke keuze, en tegelijk moeten we alles en iedereen meenemen in een gezamenlijke verandering om een gemeenschappelijk probleem aan te pakken.
Het is ook wat Laudato Si’ zegt: we moeten het samen doen, maar we hebben ieder individu nodig, en daar komt een verandering van het hart bij te pas, een bekering. En die bekering is radicaal. Het is niet zomaar een deeltje van mezelf dat bijgestuurd wordt. Neen, het is stoppen, omdraaien en helemaal een andere richting uitgaan.
#5 Maak de juiste politieke keuzes
Maar tegelijk moeten we dat ook verwachten van de verkozen politici. We moeten onszelf ook zien als actieve deelnemers in een democratisch proces, en onze ervaringen in lijn brengen met politieke keuzes die over de toekomst van de mensheid gaan. Zoveel mensen leven onder waardigheidsgrens, we spreken dan zelfs nog niet over de armoedegrens.
Hoe is het mogelijk dat er de voorbije decennia op gezondheidszorg is bespaard? Geld dient toch om maatschappelijke doelen te bereiken? Miljoenen mensen verliezen nu hun job. Wat moet er voor hen gebeuren? Dat zijn de vragen die belang hebben.
#6 Geen bedrijven redden die aarde vernietigen
Rationele dwazen, zo noemt men de verdedigers van een economie die geen rekening houdt met de natuur of de draagkracht van de aarde. Europa denkt volop na over herstel na de crisis. We gaan toch niet opnieuw investeren in een economisch groeimodel dat de aarde vernietigt?
Neem nu bijvoorbeeld de bedrijven die olie winnen uit fracking. Het zijn toch deze bedrijven niet die met steunmaatregelen moeten gered worden van een faillissement?
#7 Resetknop voor een betere wereld
Nooit eerder in de geschiedenis werd zo’n massa geld vrijgemaakt als nu. De wereld heeft daarmee een soort resetknop, een kans en een verantwoordelijkheid om dit enorme kapitaal te investeren in een betere wereld op alle vlakken: sociaal, ecologisch, energie, industrie, economie…
De beslissende keuzes worden nu gemaakt.
Tegen eind 2021 zullen we het model van de toekomst hebben vormgegeven: hoe we zullen samenleven, hoe onze economie en ons klimaatbeleid er zal uitzien, enzovoort. We kunnen maar hopen dat dit zal gebeuren vanuit een grondige reflectie over wie we zijn als mens, als gemeenschap.
Als coördinator van Ecokerk volgt Karel Malfliet de Laudato Si’ Week op de voet. Wordt dus vervolgd. – bron: Netwerk rechtvaardigheid en vrede (NRV)
Wat alle leraren moeten weten en kunnen: een raamwerk met 8 evidence-informed standaarden – DUURZAAM ONDERWIJS
Aan het begin van 2020 niet alleen de beste wensen aan alle lezers van deze blog, maar meteen ook een must-read voor alle lerarenopleiders, onderwijsondersteuners en iedereen die begaan is met de kwaliteit van ons onderwijs. Het Initial Teacher Training Core Content Framework beschrijft wat alle (startende) leraren zouden moeten weten en kunnen om kwaliteitsvol […]
Klimaat en energie: crisis of armageddon? – Gerard Govers
Er is geen ontkennen aan: we zitten midden in een door de mens veroorzaakte klimaatcrisis. Je kan er niet meer omheen dat onze uitstoot van broeikasgassen het klimaat op aarde stilaan in een andere plooi legt: het wordt warmer en we krijgen meer extreem weer. Maar moet het ook een armageddon worden? Zijn we dermate afhankelijk van fossiele brandstoffen dat er eigenlijk geen zinnige uitweg is zonder dat we onze welvaart opgeven? Of zijn er zinnige, haalbare oplossingen voor het klimaatprobleem? En zo ja, welke zijn dat dan? In deze lezing ging Prof. Gerard Govers dieper in op deze vraag en hij probeerde ook om antwoorden te formuleren.
Na een korte uiteenzetting over wat klimaatverandering precies is en hoe we zeker weten dat er klimaatverandering plaatsvindt en hoe die gebeurlijk zal evolueren, stond de spreker stil bij wat ons te doen staat.
We hebben allemaal weet van het broeikaseffect. Paradoxaal genoeg is de opwarming van de aarde op zich een natuurlijk verschijnsel: de atmosfeer rond onze planeet – en dan vooral de waterdamp – zorgt immers al miljoenen jaren voor een broeikaseffect dat het leven op aarde beschermt tegen te extreme temperaturen.
Probleem is echter wel dat de menselijke activiteiten – en dan vooral de verbranding van fossiele brandstoffen om aan de steeds groeiende energiebehoefte te voldoen – sinds het begin van de industriële revolutie (1750) en in steeds grotere mate kolossale hoeveelheden broeikasgassen in die atmosfeer doen terechtkomen. Deze uitstoot versterkt het natuurlijk broeikaseffect in grote mate, en heeft een geleidelijke klimaatverandering tot gevolg. De emissies beperken vraagt om een gezamenlijk verantwoordelijkheid van alle sectoren. Ieder is deel van de oplossing.
De gevolgen zijn duidelijk meetbaar: een opwarming van de atmosfeer en de oceanen, een wijziging van de frequentie en intensiteit van de neerslag, een wijziging in de activiteit van stormen, een afname van de hoeveelheid sneeuw en ijs, en een verhoging en verzuring van de oceanen. Wat op zich dan weer een impact heeft op de biodiversiteit, de landbouw, de gezondheid, de economie, het waterbeheer, het transport, de energie,…
De klimaatverandering is dus reëel! De extremen die we beleven zijn aan de opwarming te wijten: de hitte, de droogte, de overvloedige regens, de versnelling in de verhoging van het zeespiegelniveau, de aqua alta – frequentie in Venetië … .
De klimaatvoorspellingen van 1980 zijn vandaag bewaarheid. Het scenario voor 2100 bij de huidige uitstoot is dat het tot 4°C warmer wordt. In het noordelijk halfrond is die temperatuur misschien nog wel te harden maar wat met het zuiden? Dat dat enorme migratiestromen op gang kan brengen hoeft geen betoog. Business as usual is geen optie, aldus professor Govers. We staan voor een grote uitdaging want we zitten wat het terugdringen van onze CO2-emissie niet op schema.
Wat ons te doen staat is: langs wegen van geleidelijkheid aan energiebesparing doen, kiezen voor elektrificatie op basis van groene energie en openhouden van kerncentrales om energievoorziening te vrijwaren, aansturen op integratie van de energiesystemen (vb. China’s groene energietransport, de koolstof-waterstofeconomie) en vooral alle opties op tafel houden zonder polarisatie.
Kortom, de crisis is echt en vergt een globale aanpak. We hebben behoefte aan een slim stappenplan en vooral een politiek beleid en een visie die de wetenschappelijke innovaties en bevindingen ondersteunt.
Na afloop werd de spreker met enkele sceptische opmerkingen geconfronteerd. Misschien kan Getting sceptical about global warming scepticism alsnog alle neuzen in dezelfde richting krijgen. Het publiek bedankte evenwel met een warm applaus.
Gerard Govers is gewoon hoogleraar aan KU Leuven en is op dit ogenblik ook vice-rector verantwoordelijk voor Wetenschap &Technologie en Duurzaamheid. Hij studeerde geografie aan KU Leuven en begon daarna een academische onderzoeks- en onderwijscarrière. Zijn onderzoek bestrijkt een waaier van thema’s die allemaal met het aardoppervlak te maken hebben: erosie en sedimentatie, de ontwikkeling van het reliëf, veranderingen in bodemgebruik en de impact van door de mens veroorzaakte erosie op de koolstofhuishouding van de bodem zijn hierbij belangrijke thema’s. Dat onderzoek gebeurde voor een belangrijk deel in de Belgische Leemstreek maar ook in, onder andere, Australië, de Verenigde Staten, Ethiopië, Ecuador en Brazilië. Dat onderzoek wordt internationaal gewaardeerd, wat o.a. blijkt uit Bagnold award die hem in 2009 door de European Geosciences Union werd toegekend. Gerard Govers geeft graag les en de studenten waarderen dat ook: hij kreeg de afgelopen jaren vier keer het ‘Gouden Krijtje’ op en daar is hij best trots op. Als vicerector Duurzaamheid promoveert hij het concept ‘Duurzaamheid’ aan KU Leuven door in te zetten op een groener reisbeleid en nieuwe cursussen te ontwikkelen voor de grootste studentengemeenschap van Vlaanderen. Daarnaast stuurt hij ook de groep Wetenschap & Technologie aan die 4000 onderzoekers en 20000 studenten omvat uit alle wetenschappelijke en technologische domeinen.
My2050 : Een interactieve, educatieve webtool om je eigen scenario te creëren voor een koolstofarme maatschappij in 2050
Met ‘My2050’ wil de Dienst Klimaatverandering alle burgers (en in het bijzonder leerlingen van de 3de graad secundair) aansporen een debat op te starten over de wijze waarop we kunnen evolueren naar een koolstofarme maatschappij tegen 2050.
Klik hier om de My2050-webtool te openen
Wat biedt My2050 ?
- een inzicht in de mogelijke veranderingen in de sectoren (transport, gebouwen, industrie, energievoorziening en landbouw).
- de mogelijkheid je eigen transitiescenario uit te werken door het kiezen van ambitieniveaus voor de verschillende ‘hefbomen’ uit deze sectoren. Elke keuze wordt onmiddellijk zichtbaar in het virtuele landschap.
- de ogenblikkelijke berekening van de uitstootvermindering van dit scenario voor ons land in 2050.
- een analyse van dit scenario op het vlak van de uitstootvermindering, de energievraag, de netto in- of uitvoer van elektriciteit, en de kosten.
- bevattelijke informatie via 7 animaties (o.m. over de uitdagingen en oplossingen in de sectoren) en 13 infofiches (1 per hefboom).
- een handleiding voor leerkrachten voor een optimaal gebruik in de klas (3de graad secundair).
- de mogelijkheid je scenario op te slaan, te vergelijken en te delen via de sociale media.
Het gebruik is heel intuïtief, maar het loont zeker om op de homepage even de toets “Hoe?” aan te klikken voor een korte animatie.
Nodig een klimaatcoach uit in je klas !
Sinds maart 2017 geven een tiental heel gemotiveerde Nederlandstalige en Franstalige klimaatcoaches met behulp van ‘My2050’ gratis animatiesessies in de derde graad secundair. Tussen maart 2017 en juni 2018 hebben ze – verspreid over ons land – al 450 animatiesessies gegeven. De klimaatcoaches zullen ook in het schooljaar 2018-2019 klassen begeleiden.
Stad Leuven draagt Klimaatmars warm hart toe
KlimaLeuven, de schooloverschrijdende Leuvense scholierengroep voor het klimaat, organiseert op 7 februari een klimaatmars voor scholieren door Leuven. Voorlopig schatten de hulpdiensten de opkomst in op zo’n 10.000 scholieren. Wellicht zal ook een groot aantal studenten sympathiseren en meelopen. De stad Leuven draagt deze actie een warm hart toe. Morgen zullen de stad en de politie mee zorgen voor een vlot verloop van de mars maar dat is niet de belangrijkste steun die de stad wil en kan geven.
“We beschouwen deze klimaatmars en het engagement van de jongeren als bijzonder positief. We zijn blij dat zij het thema klimaat zo prominent op de agenda plaatsen. De klimaatmars van lagereschoolkinderen vorige week en de klimaatmars van morgen tonen ons dat er een steeds groeiend draagvlak is voor klimaatactie. De jongeren houden ons wakker en dat is goed,” zegt burgemeester Mohamed Ridouani.
Versneld klimaatbeleid
De stad engageert zich aan het begin van deze nieuwe legislatuur om een versnelling hoger te schakelen met haar klimaatbeleid. Ze heeft de ambitie om, samen met het netwerk van Leuven 2030, tegen 2030 van Leuven één van de meest leefbare steden van Europa te maken. Ze wil het voortouw nemen en zal de inwoners, bedrijven en middenveldorganisaties in Leuven motiveren en aansporen om mee op de kar te springen. “Momenteel werken we binnen het college aan een bestuursakkoord waarin we de concrete klimaatplannen voor de komende zes jaar oplijsten,’ aldus schepen David Dessers.
Concrete klimaatplannen
Zo zal de stad zelf het goede voorbeeld geven. Ze versnelt de verduurzaming van haar eigen patrimonium, waaronder stadsgebouwen en sociale woningen, met duurzame renovaties en een maximaal streven naar klimaatneutrale nieuwbouw. Het patrimonium zal ook zo veel mogelijk gebruik maken van hernieuwbare energie.
Er komen de volgende jaren alvast zonnepanelen op het politiehuis, de bibliotheek Tweebronnen, de Girafant, de Sportschuur in Wilsele, ’t Celestijntje in Heverlee en het Ontmoetingscentrum Genadedal. De stad zoekt verder actief naar daken van derden om zonnepanelen op te leggen, zoals de panelen die recent op basisschool De Ark geplaatst werden. Ze moedigt inwoners aan te investeren in hernieuwbare energie. “Als burgers ook investeren in hernieuwbare energie via bijvoorbeeld energiecoöperaties kunnen we de duurzame energieproductie enorm versnellen. Het potentieel van zonne-energie wordt immers nog onvoldoende benut,” aldus schepen David Dessers.
Mobiliteit
Naast energetische renovaties en hernieuwbare energie zal de stad de komende jaren sterk investeren in duurzame mobiliteit, want de mobiliteit in de regio zorgt voor 25% van de uitstoot in Leuven. Een van de maatregelen die de stad recent nam in dat kader, is de creatie van vijftig Mobipunten in de volgende drie jaar. Zij moeten de deelmobiliteit in de stad een boost te geven. Mobipunten zijn plaatsen waar je verschillende vervoerswijzen samen vindt, zoals bushalten, publieke laadpalen, elektrische deelauto’s, -fietsen, -bakfietsen en -steps. Deze punten vergemakkelijken de keuze voor duurzame alternatieven.
Klimaatmars
De leerlingen verzamelen tussen 12.30 en 12.45 uur op het Mgr. Ladeuzeplein. Onder andere burgemeester Mohamed Ridouani en schepen David Dessers zullen hen daar toespreken. Leerlingen van het Lemmensinstituut brengen een klimaatlied. Na de toespraken vertrekt omstreeks 13.00 uur de betoging richting Grote Markt. In overleg met de politie werd de volgende reisweg vastgelegd: Mgr. Ladeuzeplein – Herbert Hooverplein – stadspark – Charles Deberiotstraat – Naamsestraat – Grote Markt – Rector De Somerplein – Tiensestraat – Herbert Hooverplein – Mgr. Ladeuzeplein.
Bron: persbericht Stad Leuven
Blauwkruikje 