Il ragazzo selvatico – De buitenjongen – Paolo Cognetti****

Il ragazzo selvatico, 2013 van Paolo Cognetti naar het Nederlands vertaald voor De Bezige Bij door Y. Boerke en Patty Krone als De buitenjongen, 2018 sluit aan bij de roman Le otto montagne of De acht bergen, onlangs verfilmd door Felix Van Groeningen en Charlotte Vandermeersch. De film sleepte in mei van dit jaar op het 75^ste filmfestival van Cannes de prijs van de jury in de wacht

De buitenjongen is eigenlijk een dagboek dat verhaalt, filosofeert over wat een eenzaam verblijf in een afgelegen, gerestaureerde almhut in de bergen van Val d’ Aosta met een mens doet. De verteller draagt zijn boek op aan Gabriele, locale vacher of koeherder,  en Remigio, verhuurder van de berghut, zijn leermeesters in de bergen en hij schrijft ter nagedachtenis van  Chris McCandles, zijn inspiratiebron.

Winter

Seizoen van de slaap

Ik was dertig en voelde me futloos, verloren en ontgoocheld, zoals je je voelt wanneer iets dat je onderneemt op niets uitloopt.(…) Romans stonden me in die dagen tegen, maar ik voelde me wel aangetrokken tot verhalen van mensen die de wereld hadden afgewezen en de bossen waren ingegaan om de eenzaamheid te ervaren.

Lente

Seizoen van afzondering en beschouwing

Aankomst eind april in de almhut en eerste verkenningstochten van het gehuchtje Fontane waar nog drie andere onbewoonde, vervallen almhutten iets hogerop staan.

Ik vertegenwoordigde tegelijkertijd de meest vooraanstaande en de tot armoe vervallen bewoner, de adelijke grondeigenaar en de trouwe opzichter, de waard de dronkenlap, de rechter, de dorpsgek: ik zat opgescheept met zoveel ik’s dat ik soms ’s avonds een ommetje door het bos ging maken om alleen te zijn.

Hij wil een moestuin aanleggen en moet daarvoor een stuk wilde weide omwoelen. Bij nader beschouwing vindt hij … in bebouwde velden rust de vrijheid.(…) Daar lag mijn vrijheid begraven.En de vrijheid van de reeën. En zelfs de vrijheid van het veld.

Slapen lukt niet goed

Hij leest Walden van Thoreau: Ik heb nooit een kameraad gevonden die zo kameraadschappelijk is als de eenzaamheid. (…) Zo kunnen wij ook dankzij lichamelijke en geestelijke  gezondheid en kracht, voortdurend worden opgebeurd door een soortgelijk maar normaler en natuurlijker gezelschap, en aan de weet komen dat we nooit alleen zijn.

Hij krijgt in juni buren nl. Gabriele, de koeherder, die wat hogerop woont en dagelijks de koeien naar de weide brengt. Omdat hij een paar verdwaalde kalveren weer bij de kudde weet te brengen nodigt Gabriele hem uit op het avondeten.

Ik was niet veel waard als kluizenaar: ik was naar Fontane gekomen om alleen te zijn maar deed niets anders dan gezelschap zoeken. Misschien was het wel mijn situatie die elke ontmoeting zo welkom en zo waardevol maakte. Na twee maanden in de almhut liep tegelijk met de lente ook mijn seizoen van de afzondering op zijn eind.

Zomer

Seizoen van vriendschap en avontuur

Samen koken voor en eten met Gabriele en het Petrus vreugdevuur eind juni aansteken smeedt vriendschap tussen beide ‘subversievelingen’.  Remigio en zijn moeder worden geholpen bij het hooien: Zij bijna tachtig, broodmager, onvermoeibaar, verweerd als boomschors, en ik, stedeling van goede wil met een tere huid, vormden een merkwaardig stel achter de door haar zoon bestuurde tractor.

En Renzo, de alpengids en kliminstructeur, aan wie hij tijdens het hooien terugdenkt, die hem als knaap vertrouwd maakte met het bergklimmen en aan wie hij de mooie herinnering bewaart van ‘onze eigen Himalaya’.

Op een avond wordt hij door Remigio uitgenodigd en ontdekt hij een oude schrijfmachine: Er zat een vel papier in en op het vel één zin: Wie weet of ik ooit weer zo zal kunnen schrijven als vroeger. Het zat er als rwintig jaar en was van zijn vader die daarna overleed. Paolo/ik-verteller herkent zijn eigen twijfel , ik schreef al maanden niet en was bang dat ik nooit meer een letter op papier zou krijgen.

Remigio erft de ouderlijke almhut en restaureert ze helemaal eigenhandig, kan er echter niet wennen zelf en verhuurt ze. Beter het behekste huis te laten aan iemand die dat allemaal niet wist.

In deze almhut belandt Paolo/ik-verteller in de hoop zijn schrijverschap terug te vinden.

Op dagelijkse tochten de gemzen observeren, bivakeren in het wild en Primo Levi lezen en in augustus verblijf krijgen in de afgelegen berghut van Davide en Andrea, twee huttenwaarden, omdat je het trekken beu bent; op zoek gaan naar het meer dat er niet is en vervolgens met Andrea een top beklimmen die de naam van zijn familie droeg en dan met een groepje DE BERGEN IN.

Sommigen vinden het fijn om met een groep te lopen, anderen splitsen zich daar bijna zonder het te willen meteen van af: ik wilde graag naar de kam die ik al een keer had verkend, en ging dus die kant uit. Maar de ik-verteller maakt een inschattingsfout en een harde confrontatie met zichzelf is het resultaat. En dus kwam ik, languit op die steen, tot de conclusie dat mijn onderneming was mislukt.

Herfst

Schrijfseizoen

De ik-verteller komt terug naar de almhut en als lezer komen we heel wat over de verhuurder Remigio te weten; ze maken samen veel avondwandelingen. De ik-vertellers vader duikt op  en nadat hij vertrokken is, begint hij te schrijven. Hij  krijgt gezelschap van de hond, Lucky en geleidelijk aan vertrekken alle almbewoners terug naar het dal. De eerste sneeuw valt, het is oktober en alles valt uit in de almhut: gas , elektriciteit, … het leven in één klap gereduceerd tot de absolute essentie.

‘Het einde is belangrijk in alle dingen’ volgens Hagakure. Er volgt een afscheidsdronk met Gabriele en Remigio.

‘Ik had drie stoelen in mijn huis’, schreef Thoreau ‘één voor eenzaamheid, twee voor vriendschap, drie voor gezelschap.’

Als ik daarboven iets goed heb gedaan, als ik één ding moet uitkiezen waar ik trots op ben, dan is het dat ik voordat ik vertrok mijn vrienden aan dezelfde tafel heb laten aanzitten, dat we het samen fijn hebben gehad.

⁂

Wie graag De acht bergen las, zal ook deze novelle erg appreciëren.

Documentaire onderzoekt wat het is om vrouw te zijn: ‘Waarom zijn we allemaal zo hard voor onszelf?’ – Knack | weekend

Tweeduizend vrouwen uit vijftig verschillende landen praten over vrouw zijn in Woman, het nieuwe geesteskind van fotograaf Yann Arthus-Bertrand en journaliste Anastasia Mikova. En wat blijkt: vrouwen hier zijn heus niet zo anders als vrouwen aan de andere kant van de wereld.

Wat betekent het om vrouw te zijn? Hoe definieer je wat vrouwelijk is en wat niet? Waar komen de clichés rond genderrollen vandaan? Dat waren de centrale vragen die journalist Anastasia Mikova en fotograaf Yann Arthus-Bertrand (die je onder andere kent van de wereldberoemde foto van een eiland in hartjesvorm) zich stelden toen ze begonnen aan het indrukwekkende project ‘Woman’.

Voor die film zette het duo tweeduizend vrouwen uit vijftig landen voor de camera, waarna ze hen lieten vertellen over zaken als seksualiteit, liefde, moederschap, hun lichaam en emancipatie. Dat resulteert in een bonte collage aan vrouwen en verhalen die zich ergens in je hersenpan nestelen. Van daaruit overspoelen ze je op een onverhoeds moment met schoonheid, of wakkeren ze ook dagen na het bekijken van de film nog een boosheid aan. Want Woman is niet altijd een gezellig theekransje. Zo goed als alle thema’s worden vroeg of laat overschaduwd door geweld. Soms sluimerend, soms loeihard. En toch is dat niet het hart van de film. Veelal gaat het om herkenbaarheid, verbondenheid, schoonheid in het alledaagse. Dat is toch wat de makers vertellen tijdens een gesprek na de Belgische avant-prémière.

Jullie ontmoetten duizenden vrouwen van over de hele wereld, met erg veel verschillen. Was er ook iets dat hen verbond?

ANASTASIA: ‘Het gebeurde vaak dat ik aan de andere kant van de wereld tegenover een vrouw zat die een compleet andere achtergrond had dan ik en die niets met mijn leven te maken had, maar waarmee ik toch een connectie voelde. Het was soms alsof we verbonden werden door iets dat verder ging dan taal, het dagelijks leven en tradities. Achteraf begreep ik wat dat was. Al onze films gaan namelijk over hetzelfde: emoties. Die connecteren ons immers met alles en iedereen, overal ter wereld. Ik voelde die emotionele connectie erg hard tijdens het maken van de film en ik zie bij het vrouwelijk publiek tijdens vertoningen dat ik niet alleen ben.’

‘Een andere gelijkenis die ik helaas kon constateren bij elke vrouw, was de neiging om zichzelf niet interessant genoeg te vinden om geïnterviewd te worden. Quasi élke vrouw die we wilden spreken, zei: ‘Waarom ik? Ik ben niet boeiend’. En dat terwijl de meeste mannen zouden staan popelen om hun verhaal te vertellen. We doen het allemaal, zo hard zijn voor onszelf, denken dat wij het niet waard zijn. Ik hoop echt dat vrouwen door onze film zullen voelen dat hun verhaal er wél toe doet.’

Hoe was het om aan dit project te werken als man, Yann?

YANN: ‘Ik was door de intimiteit die de gesprekken vereisten nooit aanwezig tijdens de interviews zelf. Maar tijdens het bekijken achteraf leerde ik dingen waarover ik nog nooit had gehoord. Ik was bijvoorbeeld erg verrast over hoe natuurlijk vrouwen praten over seks. Mannen doen dat veel minder open. Wij zijn vooral bang om minder te presteren dan iemand anders.

We zijn allemaal beschaafde mensen en we voelen de wereld vooruit gaan, maar seksueel geweld en slavernij bestaan nog steeds

Voordat ik aan deze film begon, begreep ik niet helemaal waarom er vrouwen zijn die de keuze maken om kinderloos te blijven. Ik ben als man en vader nooit bang moeten zijn dat een kind mijn vrijheid zou beperken. Mijn kinderen kwamen, ik zag ze graag en ik ging verder met mijn leven. Maar bij een vrouw haalt de komst van een kind haar leven compleet overhoop. Vandaag zijn jonge vaders meer betrokken en is het verschil minder groot, maar toch blijft de impact voor een vrouw veel groter. De dag dat die baby geboren wordt nadat hij zo lang in haar buik heeft gegroeid, is de dag dat er plots iets belangrijker bestaat dan zijzelf. Vrouwen laten hun kinderen zo goed als nooit in de steek. In onze film spreekt een moeder over de onvoorwaardelijke liefde voor haar zwaar autistisch kind. Het is prachtig om te zien, en tegelijk hartverscheurend. Want de man is vertrokken, maar de moeder gaat door, vol liefde. En die ene vrouw is niet alleen. Na het maken van deze film begrijp ik vrouwen die geen kinderen op de wereld willen zetten heel goed. Ik zou ook mijn vrijheid niet kwijt willen.’

Het leek soms alsof praten over vrouw zijn, gelijkstond aan praten over het geweld waarmee vrouwen te maken krijgen.

ANASTASIA: ‘We wilden de film zeker niet laten gaan over vrouwen die lijden en mannen die vijanden zijn. De vragen die we ons wel stelden, waren eerder: hoe zijn we hier beland? Hoe kan het dat sommige zaken nog steeds gebeuren, ondanks alle vooruitgang die gemaakt is? Hoe is het mogelijk dat de verkrachting van vrouwen in 2020 nog steeds een veelgebruikt oorlogswapen is? Hoe kan het dat vrouwen nog steeds slaven zijn en verkocht worden voor enkele sigaretten? Je kan dat niet begrijpen. We zijn allemaal beschaafde mensen en we voelen de wereld vooruit gaan, maar deze dingen bestaan nog steeds. Het volstaat niet om te doen alsof we dat niet weten. Dat is waarom we deze vrouwen en hun verhalen in het voetlicht plaatsen.

En toch hebben we tijdens de montage vaak nagedacht over hoe een man zich zou voelen bij bepaalde zaken. We kregen zin om ook een film te maken over mannen, om te proberen begrijpen wat er gebeurt achter hun barrière. Heel wat mannen krijgen immers vanaf hun kindertijd ingeprent dat zij de sterke man moeten zijn. En dan zie je dat ze zich sluiten, als een mossel. Dat levert wereldwijd heel wat mannen gedestabiliseerd mannen op. Ik heb vrienden die zelf ook niet meer goed weten hoe ze zich nog mogen gedragen tegenover vrouwen. Mogen ze hen nog aanspreken op café? Mogen ze hen een begroetingskus geven? Tien jaar geleden stelden mannen zichzelf die vragen niet. Er is duidelijk een verschuiving bezig in onze maatschappij.’

Was er een land of regio waar je absoluut geen vrouw zou willen zijn?

YANN: ‘Ik vrees dat ik daar geen sluitend antwoord op kan geven, want er waren landen waar we niet mochten draaien. In Saoedi-Arabië, Oman en Dubai kregen we geen toelating om vrouwen te interviewen. Het mag wel duidelijk zijn dat een leven in Denemarken of een leven in Congo niet hetzelfde is. En toch is er een land dat er op een kwalijke manier bovenuit stak. In India zijn vrouwen objecten die geld opleveren aan hun familie. Daar zou ik als vrouw absoluut niet zou willen belanden.’

Met de film willen jullie zoeken naar oplossingen voor gendergerelateerde problemen.

YANN: ‘We werken inderdaad samen met verschillende ngo’s en we hebben de vereniging Women On Media And News opgericht, waarmee we wereldwijd vrouwen willen introduceren in verschillende beroepen in de media. De bedoeling is dat ze op die manier kunnen uitgroeien tot een stem voor de vrouwen die niet gehoord worden in hun land. Maar Woman blijft natuurlijk wel ‘maar’ een film. We creëren vooral bewustzijn.’

ANASTASIA: ‘Wij zijn inderdaad ‘maar’ regisseurs, maar we kunnen wel een verschil maken. Door de verhalen van vrouwen te vertellen, laat je als vanzelf zien wat er anders zou kunnen. Er zijn twee zaken waaraan gewerkt moet worden. De eerste is een politieke kwestie. Er zijn heel veel landen waar vrouwen wettelijk bijna niet beschermd worden en waar slachtoffers van verkrachting of geweld praktisch verkocht worden aan de dader. Er zijn nog te veel landen waar vrouwen minder toegang hebben tot onderwijs, of geen erfrecht hebben. Dat zijn zaken waar de politieke wereld aandacht voor moet maken. Dan heb je ook landen waar de wetgeving wel degelijk bestaat, maar waar die toch overstemd wordt door tradities. Kijk naar vrouwenbesnijdenis: dat is in heel wat landen illegaal, en toch blijven moeders het hun kinderen aandoen. Omdat ze bang zijn dat hun kinderen anders niet aanvaard zullen worden door de maatschappij of nooit een partner zullen vinden. Het is dus niet alleen op politiek niveau, maar ook op familiaal vlak dat de maatschappij moet veranderen.’ 

Woman komt uit in de Belgische cinemazalen op 11 maart. Alle opbrengsten van de film gaan naar Women On Media And News, de vereniging die Yann en Anastasia oprichtten om de verhalen van vrouwen wereldwijd gehoor te geven.

Met dank aan Eva Kestemont 07/03/2020 KnackWeekend

Systemsprenger – Nora Fingscheidt****

De negenjarige wildebras Benni loopt tijdens haar kindertijd een trauma op. Dit uit zich in paniekaanvallen en agressie tegenover zichzelf en tegen anderen. Omdat haar alleenstaande moeder, die voor haar jongere broer en zus moet zorgen, zich geen raad weet met haar, ontfermen de sociale diensten zich over Benni en proberen ze een gunstige omgeving voor haar te vinden. Na een kort verblijf in een pleeggezin, en een paar bezoeken aan het ziekenhuis, wordt het duidelijk dat er geen permanente oplossing gevonden wordt die werkt. Ondanks de vele inspanningen van mevrouw Bafané, een maatschappelijk werkster, geraken ze geen stap verder.
​​​​​​​Haar laatste hoop is Micha, een opvoeder wiens taak het is om Benni naar school te begeleiden. Hun relatie wordt intenser en na een paar weken samen in het bos te hebben doorgebracht, lijkt een belangrijk keerpunt bereikt te zijn. Zal hij slagen waar alle anderen falen?

Benni is een authentieke, ontroerende en aangrijpende film, die ook qua vorm sterk is. De eerste speelfilm van Nora Fingscheidt – een van de vier Duitstalige films die in 2019 op de Berlinale in competitie ging en de Zilveren Beer won – legt de lat hoog. Ik had de gelegenheid om Systemsprenger (System Crasher) in Bozar Brussel in avant-première te zien. Een ‘must’ voor ieder die in het ruime veld van de pedagogie werkzaam is. – Momenteel in de zalen.

It must be heaven – Elia Suleiman****

Elia Suleiman blijft zijn eigen weg in een Palestijns filmlandschap in kaart zetten. Zijn heerlijk absurdistische en onfeilbaar genereuze blik reikt in deze film voorbij het thuisland, waar gelijkenissen en verschillen in overvloed te vinden zijn. Niet alleen de stijl van Suleiman is bekend maar ook zijn brede, expressieve gezicht dat uitkijkt op een wereld vol kleine wonderen en ongerijmdheden. “It must be heaven” heeft al de kenmerken van een Suleiman maar de visie verschuift deze keer van de strijd in Palestina naar de situatie van de Palestijn wereldwijd.

“It must be heaven” begint in Palestina – om precies te zijn in Nazareth – voordat de scène zich naar Parijs en New York verplaatst. Daar wordt wat het betekent om Palestijn te zijn gedefinieerd met verwachtingen die weinig verband houden met de realiteit thuis. Suleiman is altijd zijn eigen hoofdrolspeler, zijn humoristische Buster Keaton – achtige rol, beschermt een fragiele ziel, zowel in het thuis- als het buitenland, want wat betekent het om balling te zijn?

“It must be Heaven” heeft een bepaalde narratieve lineariteit, maar bestaat uit kleine fragmenten, vaak beginnend met een observerend shot, dan naar Suleiman die de actie gadeslaat, en vervolgens heen en weer wisselend tussen beide. De openingsscène vormt hierop een uitzondering, wanneer een bisschop (Nael Kanj) een nachtelijke processie naar het portaal van een kerk leidt, waar de bewaarders weigeren om de deuren te openen. Meerdere metaforen kunnen worden gelezen in deze scène maar vooral de idee dat een volk de toegang tot zijn gemeenschappelijke ruimte wordt geweigerd, al is het ook gewoon een hilarisch moment wanneer de bisschop, in woede en voor het oog van zijn kudde de deur intrapt.

Het leven van Suleiman in Nazareth zit vol met zulke fragmenten, fragmenten van levens die passeren voor zijn ogen, die spanningen tussen mensen onderstrepen, maar ook de inherente schoonheid van een genereus gebaar. Buren zijn nu eens egoïstisch dan weer vrijgevigheid (het laatste meestal alleen als ze weten dat ze worden geobserveerd), waardoor de indruk wordt gewekt dat broederlijke solidariteit slechts uit eigenbelang geschiedt.

Een rolstoel, een looprek, en andere items die behoren tot een onlangs overleden geliefde worden verpakt en opgehaald en Suleiman vertrekt naar Parijs, waar een heerlijke slo-mo montage van prachtige jonge vrouwen in kleurrijke, outfits passeren langs het café waar hij zit, begeleid door Nina Simone’ s “I put a Spell on You”. Parijs wordt in beeld gebracht als de bevestiging van alle stereotypen, maar alleen aan het begin want de choreografische dans van politieagenten op Segways, hun cirkelvormige bewegingen die overeenkomen met de wervelende patronen van de kasseien, is een genot om naar te kijken, maar de aanwezigheid van politieagenten betekent dat er iets over het hoofd wordt gezien. Een verbazingwekkende opeenvolging van legertanks die langs de Banque de France op de Franse nationale feestdag (Bastille day) rollen, herinnert eraan dat militarisme niet beperkt is tot het Midden-Oosten en terwijl de Parijse ambulancedienst een dakloze man een fijne twee-gangen-maaltijd aanbiedt, is de dreigende tronie van een getatoeëerde Punk (Grégoire Colin) op de metro een teken dat bedreigende ontmoetingen overal kunnen voorkomen.

Suleiman is naar Parijs gekomen op zoek naar productie financiering voor zijn volgende film, maar in een komische ontmoeting met een producer (Vincent Maraval) ongetwijfeld gebaseerd op echte ontmoetingen, zegt deze dat zijn film niet Palestijns genoeg is en dus niet overeenstemt met hun Profiel (de art directors leverden geweldig werk bij het ontwerp van het kantoor). In New York wordt hij geconfronteerd met nog sterkere verwachtingen van wie of wat hij zou moeten zijn. Die van een taxichauffeur (Kwasi Songui) die blij is om een echte Palestijn in zijn wagen te hebben, tot een pretentieuze filmprofessor (Guy Sprung) die hem op een bepaalde manier de oorzaak van alles zou willen maken. In tegenstelling tot Parijs, waar de producent aandrong op een Franse visie op Palestina, heeft de producer waarbij zijn vriend Gael García Bernal hem introduceert, niet de geringste belangstelling voor om het even welk Palestijns verhaal.

In elke nieuwe locatie kijkt Suleiman met verwondering naar de charmante kwaliteiten van de steden, toch vindt hij steeds echo’s van bekende elementen, zoals op Williamsburg straathoek, waar iedereen die hij in de supermarkt of op straat ziet, terloops een pistool over zijn of haar schouder draagt. Het is een grappig, zeer ‘verfraaid’ moment, waarin wordt geïllustreerd hoe buitenlanders het recht van Amerikanen om wapens te dragen waarnemen.

Palestina heeft misschien het imago van een drukkookpan, maar is dat niet op de hun eigen manier waar voor veel plaatsen in de wereld zo. Terug in een club in Palestina aan het einde van de film, ziet Suleiman een kamer vol koppels de armen in de lucht stekend en vrolijk dansend: het is een beeld van een levendige, jeugdige bevolking, het soort dat kan worden gezien in de meeste steden over de hele wereld. En we snappen: ook dit is Palestina, net als de muur, of de affiches van de martelaren, of de checkpoints, en het verduidelijkt dat niemand hier ooit ergens een glimps van opvangt noch van de vreedzame olijf-en citroenbomen met alleen de geluiden van zangvogels.

Het is niet dat de film de Bezetting negeert-een scène van twee Israëlische soldaten die hun zonnebril uitwisselen terwijl een geblinddoekte jonge vrouw achter in hun auto zit, zorgt ervoor dat niemand denkt dat de regisseur doet alsof alles goed gaat in zijn thuisland. Maar Suleiman, de eeuwige waarnemer, vertrouwt erop dat zijn publiek de feiten kent. Wat ze over het algemeen nergens krijgen, is een nieuw perspectief, een andere wijze van kijken om te begrijpen wat het betekent om Palestijn te zijn in een mondiale context. Nergens is het een hemel, maar dat betekent nog niet dat hij denkt dat zijn thuis de hel is.

Nog in de zalen tot 4 januari 2020

CREW: regisseur, scenario: Elia Suleiman. Camera (kleur, breedbeeld): Sofian El Fani. Redacteur: Véronique lange.

MET:Elia Suleiman, Tarik Copti, Kareem Ghneim, George Khleifi, Ali Suliman, tarieven Muqabaa, Yasmine HAJ, Nael Kanj, Asmaa Azai, Grégoire Colin, Vincent Maraval, Claire Dumas, Antoine Cholet, Eric Cornet, Kengo Saito, Yumi Narita, Stephen McHattie, Raïa Haida, Fadi Sakr, Kwasi Songu, Guy Sprung, Nancy Grant, Gael Garcia

Met dank aan variety.com

Jusqu’ à la garde – Xavier Legrand

Dit zenuwslopende scheidingsdrama is het regiedebuut van de Franse acteur Xavier Legrand. Jusqua’ à la garde won zowel de prijs voor Beste Regie als die voor Beste Debuut op het filmfestival van Venetië vorige zomer. Het is met een KNACK CLUB-vrijkaart (♥) dat ik donderdagavond de prent in avant-première in BOZAR Brussel kon gaan zien. Na de projectie volgde nog een kort onderhoud met de regisseur en de producer waarin Legrand uit de doeken deed hoe hij tot het thema van de film kwam en zijn acteurs coachte.

Tijdens de scheidingsprocedure van haar man besluit Miriam (Léa Drucker) de volledige voogdij over hun 11-jarige zoon Julien (Thomas Gioria) aan te vragen, om hem te kunnen beschermen tegen haar gewelddadige ex Antoine (Denis Ménochet). Wanneer de rechter echter besluit om een gedeelde voogdij toe te kennen, voelt Julien zich verscheurd tussen zijn ouders, en is hij vastbesloten om er alles aan te doen om het ergst denkbare te voorkomen. Hun volwassen dochter Joséphine (Mathilde Auneveux) heeft eerder al de band met haar vader verbroken.

Xavier Legrand inspireerde zich op de wereld van de klassieke Griekse tragedie die hoofdzakelijk over conflicten tussen bloedverwanten gaat (Antigone, Phaedra, Oedipus …) en vatte het idee op om, afgaande op de actualiteit in Frankrijk, waar om de drie dagen een vrouw sterft door huiselijk geweld, die tragiek naar een hedendaags theaterstuk te verplaatsen. De theatertekst werd uiteindelijk filmscript en film. De 11-jarige Julien typecasten en voorbereiden op zijn toch wel zware rol is met de grootste omzichtigheid en begeleiding gebeurd. De dramaturgie voert langzaam via een expositio waarin we de personages, de tijd, de ruimte en de motor van de handeling leren kennen naar een absolute climax waarna de onontkoombare ondergang van de gewelddadige protagonist Antoine volgt. Legrand slaagt erin om hierbij elk cliché te vermijden.

Jusqua’ à la garde is hard en confronterend en voert een narcistische protagonist op die zijn hele entourage ontwricht en meesleept van de eis tot gedeelde voogdij naar een persoonlijke, onontkoombare ‘garde à vue’ of ‘hechtenis’.

Enkele recensies:

Technically, Custody was made in a sober and realistic style. In lieu of a traditional score, Legrand pays attention to the sounds that surround the characters, which can sometimes seem alarming and menacing in the film’s complex sound design. Production designer Jeremie Sfez’ locations underline the anonymous, working-class setting of the story, which in turn suggests that it’s not the only such story happening in France today. – The Hollywood Reporter

This low-key, yet high-impact study of domestic abuse builds from a joint-custody hearing to a terrifying confrontation with a violent ex. – Toronto Film Review

Regie: Xavier Legrand
Cast: Denis Ménochet | Léa Drucker | Thomas Gioria | Mathilde Auneveux
Genre: Thriller / Drama
Herkomst: Frankrijk
Speelduur: 94 minuten

Voor het te laat was: beklijvende films van Basir Mahmoud en Eric Baudelaire

Sociaal Huis – Mechelen

Loods Sociaal Huis

Pallavi Paul en Cynthia’s dromen

Filippa César & Louis Henderson en de vuurtorens als bakens in het donker

Adelita Husni-Bey en haar pedagogisch model ‘Agency’, 2014

De ‘coolies’ van Basir Mahmoud in ‘Moments of Arrival and Return’, 2016

Hof van Savoye – Gerechtshof

Lawrence Habu Amdan en Wissams manifest voor het islamitisch concept Taqiyya

Eric Baudelaires film ‘Also Known as Jihadi’, 2017 (99′)

Whodunnits, televisieseries en filmtoerisme

Eén van mijn passies is Duitse krimi’s kijken als SOKO Leipzig, Der Staatsanwalt, Ein Fall für zwei, Die Spezialisten, Letzte Spur Berlin, Wilsberg … Maar sinds vorige herfst komen Canvas en één-tv met werk van eigen bodem dat deze series overklast. La trêve, Ennemi public en Beau Séjour  halen ook bijzonder hoge kijkcijfers, zo blijkt en al moet ik af en toe wel de ondertiteling inschakelen om te begrijpen wat er gebeurt- het Limburgs uit het Maasland, hindert niet maar ik beheers het niet- ook de verschillende Duitse accenten in de genoemde series zijn voor mij slechts begrijpbaar via die Untertiteln.

Whodunnits kijken is tegelijk spannend en ontspannend vooral als de red herring niet te opvallend opgevoerd wordt. De Duitse series leveren niet altijd de hoogste suspense maar hebben toch meestal een intrigerende plot. Het zijn geen vervolgseries zoals de genoemde Belgische misdaadreeksen. Elke aflevering is een afgewerkt feuilleton er zijn geen cliffhangers dus die je doen haken naar de volgende aflevering. Dat deze krimi’s in verschillende steden en regio’s in Duitsland gesitueerd zijn waardoor ze ook een zekere toeristische attractiviteit hebben, is deel van hun charme. Tv- en filmmakers spreken in dit verband van Film Induced Tourism (FIT) of “Tourist visits to a destination or attraction as a result of the destination’s being featured on television, video, or the cinema screen” (Hudson & Ritchie, 2006). Dat geldt ook voor de Belgische tv-series. Beau Séjour is een bekend hotel in Lanklaar en de Maasstreek,  in Ennemi Public vormen onze Ardennen het indrukwekkende decor:

De serie werd opgenomen van oktober tot einde december 2015 verspreid over verschillende locaties in Wallonië, in een herberg in Nollevaux (in de buurt van Paliseul), in Daverdisse (ten westen van de provincie Luxemburg), in de Abdij van Marche-les-Dames (voor de buitenopnamen van de abdij), het huis Stassart in Thirimont (Weismes), in de Ardense bossen in de buurt van Bertrix, Paliseul en Libramont en in de abdij van Val-Dieu (binnenopnamen). Ze kreeg positieve kritieken van de Franstalige pers en het publiek en won drie internationale onderscheidingen, de Coup de coeur-prijs op de MipDrama Awards in Cannes, de prijs voor beste acteur voor Angelo Bison op het Festival Séries Mania in Parijs en een eervolle vermelding op de Prix Europa in Berlijn – Wikipedia

On location verfilmingen kunnen zelfs celebrity-filmtoerisme voor gevolg hebben dat op de idolatrie voor bekende figuren focust, waarbij een reis In the footsteps of … naar bijvoorbeeld het huis of de streek van het idool wordt ondernemen. Een fenomeen dat zijn oorsprong vond in de literatuur die lezers aanzette tot het reizen naar de plekken waar de auteur had geleefd of waar zijn verhalen zich afspeelden. De 20ste en 21ste eeuwse media riepen het filmtoerisme in het leven. Zo pakt de Vlaams-Brabantse stad Halle graag uit met politiecommissaris Witse.

“We zijn dan binnen beginnen nadenken over een manier om het WITSE-effect te laten afstralen op de toeristische troeven van onze stad. Het uitgangspunt van onze WITSE-strategie is dat de reeks gedurende de voorbije 9 jaar niet alleen onze stad meer naambekendheid heeft bezorgd, maar ook de miljoenen kijkers doorheen onze stad en streek heeft rondgeleid. Het gegeven van WITSE als gids wordt centraal in onze aanpak” – Johan Vencken, voorzitter Toerisme Halle (2012)

Wanneer een serie of een film een toeristische bestemming als locatie uitkiest kan dat dus een positief effect hebben op het imago van die bestemming. Denk ook aan de toeristische ontsluiting van de Limburgse fruitstreek door een serie als  Katarakt. Schoolvoorbeeld van destination branding.

Nog geen echte idolen maar toch opmerkelijk in hun soort zijn in Beau Séjour, Lynn Royen alias Kato, het karakter dat de reeks een magisch-realistisch trekje geeft en in Ennemi Public, Stéphanie Blanchoud, die schittert in de rol van Chloé Muller, de politievrouw die de voorwaardelijke vrijlating van kindermoordenaar Béranger begeleidt en die een innemend geheim kantje heeft dat ze tot vorige week niet prijsgaf. Dat Ennemi Public en La trêve in 2016 de Jury Award van de Internationale Pers en Beau Séjour de Publieksprijs kregen op het Séries Mania-festival, hoeft niet te verwonderen. Het zijn topseries.

Ook Duitsland neemt meer en meer deel aan internationale festivals voor tv-producties en dat bevestigt dat ‘made in Germany’ het goed doet. Tv-series, meestal twee-of drieledig, die ik op de Duitse zenders ARD en ZDF zag zoals Unsere Mütter, unsere Väter (2013), Nackt unter Wölfen (2015), Tannbach – Schicksal eines Dorfes (2015), handelend over de Duitse geschiedenis gedurende en ommiddellijk na WO II en NSU German History X (2016), over de golf van racisme in Duitsland in het begin van het tweede millennium en de radicalisering van een deel van de Duitse jeugd, Die Himmelsleiter (2015), een tv-film over het smokkelen, het stelen en de bloeiende zwarte markt in het in puin liggende Keulen dat in 1947/48 toch ook weer voorzichtig de draad van het beroemde karnaval probeert op te nemen, brengen Duitslands recente geschiedenisbeleving en politieke realiteit op indringende wijze in beeld. Ennemi Public, duidelijk geïnspireerd op de Belgische Dutroux-affaire, een ondertussen internationaal geworden thema van kinderverdwijningen en -misbruik, is daarom ook ontegensprekelijk Belgisch.

En last but not least was er vorige maand de canvas-serie Midnight sun of Midnattssol, een mix van misdaadverhaal, psychologische thriller en ecologisch drama,  die zich afspeelt in Zweeds Lapland,  in het mijnstadje Kiruna. Prachtige fotografie en verbazingwekkend mooie locaties. Voeg daarbij de mystieke flair van de inheemse bevolking, de sterke plot van elke aflevering met weliswaar erg tragische gebeurtenissen (16+), het optreden en de psychologie van de mysterieuze zichzelf verminkende Franse politieagente Kahina Zadi (Leïla Bekhti) en haar helper de Sami politieagent Anders Harnesk (Gustaf Hammarsten) en je hebt de ingrediënten voor een topserie, met hoog FIT-gehalte, opgenomen in vijf verschillende talen.