Een idee, in de meest zuivere betekenis, kan alleen worden overgebracht door een symbool – S. T. Coleridge
Lees meer: Bisschop Lode Van Hecke en de Oekraiense gemeenschap van Gent
WCCM in solidarity with our Ukrainian Community and all the People of Ukraine.
Laurence Freeman sends a message of solidarity and support to the Community in Ukraine during this time when dark forces have been unleashed in the barbaric invasion of a free country. In such times the necessary link between inner and outer peace cannot be more obvious. We invite all our members from around the World to join us for an online event with WCCM Ukraine on the 26th of March. It will include a talk by Fr Laurence and meditation. We hope to have meditators from every country where WCCM is present. More details, the time and the link to join the live session will be published shortly.
De Belgische website WCCM: Christelijke meditatie België
Het is nu de zevende dag van mijn deelname aan de Roze Mars en het dagelijks 7 tot 9 kilometer stappen lukt nog altijd prima. Deze uitdaging heeft iets van een pelgrimage. Het doel is met z’n allen zoveel mogelijk stappen zetten naar 31 oktober 2020 toe maar behalve het doel bereiken, heeft deze uitdaging ook enkele prettige neveneffecten: ’s ochtends gaan de kleine huishoudelijke klusjes sneller aan kant om ’s middags een paar uur te kunnen gaan wandelen. Bij thuiskomst genieten van een kop lekkere warme chocomelk en het wandeltraject voor de volgende dag kiezen of aanmaken, bewust worden van het revalidatieproces van velen dat best wel wat moeite kost. Stap voor stap bouwen aan eigen weerstand.
De eerste dag waren we met z’n vijven onderweg en werden we door een heftige plensbui verrast. Paraplu’s en regenjassen boden onvoldoende bescherming. We compenseerden nadien de koude en nattigheid met warme appeltaart, ijs en koffie en een gezelige babbel, alles coronaproof.
De tweede dag was het regenweer nog niet geweken en stapte ik met de wandelclub een door de begeleiders van die dag uitgezet traject dat wegens te modderige, onverharde paden iets korter werd gehouden dan de normale 7 kilometer.
Zaterdagmiddag ging ik dan alleen op pad en had nog steeds mijn wandelponcho nodig om het gedurende een paar uur droog te houden. Het hoeft geen betoog dat ik mezelf afvroeg of ik dit weer de rest van de maand zou kunnen blijven het hoofd bieden.
Zondagmiddag echter brak de zon door. Samen met een wandelmaatje van de wandelclub verkenden we een wandeltraject dat zij had uitgezet en waarlangs we, later dit jaar, de deelnemers aan de wandeling zouden begeleiden.
Maandag, dinsdag en gisteren wandelde ik weer alleen volgens zelf uitgezette trajecten in mijn onmiddellijke omgeving. Onze gemeente en de aangrenzende gemeenten hebben oneing veel pittoreske, landelijke wegen ontsloten en Toerisme Vlaams – Brabant heeft met het Dijle en Demerwandelnetwerk eigenlijk de hele regio tot een prachtig wandelgebied omgevormd. Dagelijks ontdek ik schilderachtige wegen, wegeltjes en plaatselijke landschappen die elke wandeling meer dan de moeite waard maken. Het gaat dan niet meer om de prestatie maar om de verrassing die om de hoek op je wacht.
Waar staan we dan na zeven dagen stappen?
Ik zette 98 487 stappen Legde 64 km af Bereikte LEVEL 6 Sta in de ranking op plaats 1055 van 8357 deelnemers SAMEN STAPTEN WE al 5.8 keer de wereld rond. Registreren kan nog steeds. Elke stap telt! www.derozemars.be
The drawings play with the fragile space between movement and stillness. They reflect the timeless moment that lies in between inner peace and outer chaos – Ellen Marie
Ellen Marie is een Belgische kunstenares die op twintigjarige leeftijd naar Spanje trok. Ze studeerde in 2017 af aan de Barcelona Academy of Art waar ze het traditionele teken- en schilderprogramma volgde en na haar studies ook les gaf.
Na haar eerste solotentoonstelling “Metamorphosis” die in maart 2019 in het Vlaams Brabantse Perk plaatsvond, werkte ze zes maanden in afzondering in een Spaans buitenverblijf.
Op 6 september opende ze daar haar expositie ”Ensimismamiento” wat letterlijk betekent het in zichzelf keren of ‘ver-innerlijking’; een reeks houtskooltekeningen van dansende en in elkaar verstrengelde figuren.
Helaas teisterden in september hevige stormbuien en overstromingen de hele regio dagenlang, waardoor de tentoonstelling letterlijk in het water viel.
Daarom besloot ze om de werken naar België te brengen en ze daar een tweede keer voor te stellen op een unieke locatie in de gemeente waar ze opgroeide namelijk Hof ter Loonst in Kampenhout.
Het 12de eeuwse Hof ter Loonst bood van begin november tot vanavond een onderkomen aan een prachtige reeks houtskooltekeningen. Een verzorgde Engelse brochure met uitleg over de werken kon de bezoeker helpen bij de onstaansgeschiedenis en de interpretatie van de tekeningen.
De projectie van een videointerview liet je kennismaken met de kunstenares en haar werk.
Indrukwekkend is het werk Samsara, 2019. De figuren op deze tekening lijken uit een droom te komen. Ze baden in een melancholische sfeer en hun verstrengelde lichamen vormen een horizontale acht. De acht, het symbool voor oneindigheid, leidt meteen naar de betekenis van de titel van het werk. Saṃsāra verwijst immers naar de cyclus van dood en wedergeboorte van de wereld. Deze nymfen, in het ongewisse over de ware reden van hun bestaan, vertellen het verhaal van de hele mensheid. Tijdelijk verloren in een draaikolk van lijden en onwetendheid wordt de ontsnapping aan saṃsāra de laatste bestemming van elk individu.
In haar eerste schetsboeken reeds begon Ellen Marie het beeld van verstrengelde lichamen te exploreren. Zoekend naar een weg om haar visie openbaar te maken, oefende en verfijnde ze haar vaardigheden om dit werk tot leven te kunnen brengen. Volkomen intuïtief, zonder plan, spendeerde ze maanden om deze figuren samen te vlechten. Hoewel dit werk een mijlpaal in de kunstenares’ ontwikkeling betekent, zal het thema zich wellicht verder ontwikkelen en verbreden in volgende tentoonstellingen.
Ellen Marie’s zoektocht naar vrijheid vormt duidelijk het centrale thema van haar werk. Voor haar is ook elk individu, bewust of onbewust daarnaar op zoek.
Swallowtail, July 2019 experimenteert met medium en oppervlaktestructuur. Het waterig effect geeft het werk een mythische dimensie die herinnert aan de geboorte van Aphrodite uit zeeschuim. Of ze nu opgeslokt wordt door de golf of eruit losbarst, de vrouw geeft zich over in totale extase.
Hathor, July, 2019. Tijdens een van haar bezoeken aan Musée d ‘Orsay in Parijs, kwam Ellen Marie het schilderij Le Remords van Louis Baader tegen. Diep ontroerd door de uitstraling van Orestes, de centrale mannelijke figuur, nam ze elk detail in zich op. Toen zij terugkeerde naar Barcelona en les gaf aan de Academie, kwam een model genaamd Hathor op een dag twee uur poseren. Hij vertoonde zo’n grote gelijkenis in lichaamstype met de figuur in het schilderij van Baader dat Ellen Marie, gestimuleerd tot inspiratie, hem dezelfde houding als Orestes gaf. Eenmaal terug in de studio ontwikkelde ze de eerste schetsen van die sessie tot dit persoonlijke werk.
Dit werk, verdraaid en losgekoppeld, staat volledig op zichzelf. Het breekt met de overeenkomst die er, toevallig of niet, tussen de andere werken van de tentoonstelling tot stand is gekomen. Het is dus een cruciaal werk binnen de serie.
Op de bovenverdieping bevond zich nog een serie tekeningen van mannelijke dansers die het resultaat is van de samenwerking tussen Ellen Marie en Santiago Bernardi, een hedendaagse danser en goede vriend. Gefascineerd door zijn liefde voor de dans en vrijheid van expressie vroeg ze hem voor haar te modelleren.
Meer info: www.ellenmarie.eu
This world is full of conflicts and full of things that cannot be reconciled. But there are moments when we can … reconcile and embrace the whole mess, and that’s what I mean by ‘Hallelujah’. – Leonard Cohen
Democracy It's coming through a hole in the air From those nights in Tiananmen Square It's coming from the feel That this ain't exactly real Or it's real, but it ain't exactly there From the wars against disorder From the sirens night and day From the fires of the homeless From the ashes of the gay Democracy is coming to the USA It's coming through a crack in the wall On a visionary flood of alcohol From the staggering account Of the Sermon on the Mount Which I don't pretend to understand at all It's coming from the silence On the dock of the bay, From the brave, the bold, the battered Heart of Chevrolet Democracy is coming to the USA It's coming from the sorrow in the street The holy places where the races meet From the homicidal bitchin' That goes down in every kitchen To determine who will serve and who will eat From the wells of disappointment Where the women kneel to pray For the grace of God in the desert here And the desert far away: Democracy is coming to the USA Sail on, sail on O mighty Ship of State To the Shores of Need Past the Reefs of Greed Through the Squalls of Hate Sail on, sail on, sail on, sail on It's coming to America first The cradle of the best and of the worst It's here they got the range And the machinery for change And it's here they got the spiritual thirst It's here the family's broken And it's here the lonely say That the heart has got to open In a fundamental way Democracy is coming to the USA It's coming from the women and the men O baby, we'll be making love again We'll be going down so deep The river's going to weep, And the mountain's going to shout Amen It's coming like the tidal flood Beneath the lunar sway Imperial, mysterious In amorous array Democracy is coming to the USA Sail on, sail on I'm sentimental, if you know what I mean I love the country but I can't stand the scene And I'm neither left or right I'm just staying home tonight Getting lost in that hopeless little screen But I'm stubborn as those garbage bags That Time cannot decay I'm junk but I'm still holding up This little wild bouquet Democracy is coming to the USA Leonard Cohen
Al sinds de 16de eeuw kan de familie Arenberg zich tot de hoge Europese adel rekenen. Vanuit die positie speelde het geslacht op verschillende vlakken een leidersrol in Europa. Met hun enorm grondbezit, uitgekiende huwelijkspolitiek en actieve rol op het slagveld breidden ze hun politieke macht steeds verder uit. De combinatie van hun financiële welstand en passie voor kunst en cultuur resulteerde dan weer in een reeks collecties die zowel qua omvang als kwaliteit ronduit indrukwekkend te noemen zijn. De expo in M brengt topstukken uit die collectie opnieuw samen om het verhaal van de Arenbergs te vertellen.
Prinsen en hertogen
In de eerste zaal (1. G) van de expo kom je terecht in de portrettengalerij van de familie Arenberg, geïnspireerd op de galerij die gasten in de vestibule van het kasteel van Arenberg in Heverlee begroette. Kunst verzamelen en kunstenaars begunstigen was een manier van edelen om zich te onderscheiden. De familie investeerde dan ook royaal in kunst die de status, weelde en vooral de stamboom van de familie vereeuwigde. Ze schuwden daarbij de grote namen niet: het iconische ruiterportret van Albrecht van Arenberg dat je in deze zaal ziet, is van niemand minder dan Anthony van Dyck.
Alle portretten tonen de leden van de familie op hun best: de dames in indrukwekkende gewaden, de heren in harnas, met sjerpen, strikken en linten. Aan bravoure en panache geen gebrek. Familieportretten moeten getuigen van een geslaagde voorplanting en dynastieke samenhang. Het voorbeeld bij uitstek is hier dat van Karel van Arenberg (1550 – 1616) en Anna van Croÿ (1564 – 1635) met vijf van hun twaalf kinderen.
Maar niet enkel portretten moesten de status van het huis uitdragen. Op de tafel in het midden van de zaal liggen de ware kroonjuwelen van de familie: de oorkonden met de verheffing tot rijksvorst (1576) en tot hertog (1644). Ze vormen de ultieme legitimatie van hun macht. Verder getuigen een brief van keizerin Maria Theresia en een hoge onderscheiding van Napoleon van de band van de familie met de hoogste kringen van de Europese aristocratie.
Rijke en ondernemende landadel (zaal 1.H)
De familie Arenberg was lange tijd een schoolvoorbeeld van de machtige Europese landadel. Naast bezittingen in de Nederlanden en de Duitse landen, verwierven ze landgoederen in Frankrijk, Oostenrijk, Bohemen en Italië. De familie verplaatste zich dan ook met een verbazend gemak door Europa. Toch bleef er altijd een sterke verbondenheid met de Nederlanden. Daarvan getuigt de Driestedensalon in het Arenbergkasteel in Heverlee, waar drie adembenemende gezichten op Brussel, Antwerpen en Asterdam prijken. De panorama’s zijn nu zij aan zij te zien in de expo in M.
Zoals het de ‘oude’ adel betaamde, leefden de Arenbergs van hun land. Dat in tegenstelling tot de derde stand en de nouveaux riches, voor wie het wel geoorloofd was geld te verdienen met bankzaken en koophandel. Voor de Arenbergs kwamen de inkomsten uit landbouw, mijnbouw en bosbouw. Zo werd de familie puissant rijk toen in de 19de eeuw in hun nieuwe domeinen op de rechteroever van de Rijn – in wat we nu het Ruhrgebied noemen – steenkool gevonden werd. In de 19de eeuw waren ze de kampioenen van het grootgrondbezit in België. De Franse tak van de familie lag rond dezelfde periode mee aan de basis van Compagnie de Suez, de maatschappij die het Suezkanaal mee heeft aangelegd, en die later uitgroeide tot een van de belangrijkste spelers op de energiemarkt.
Huwelijkspolitiek
Om hun territorium uit te breiden, voerden de Arenbergs een strategische huwelijkspolitiek. De erfgoederen die de Arenbergs dankzij Anna van Croÿ verwierven, maakten hen in één klap tot de belangrijkste adellijke grootgrondbezitters van de Habsburgse Nederlanden. Met die erfenis verwierven ze ook de titel van hertog van Aarschot, die door keizer Karel aan Croÿ was verleend. Het aanzien van het geslacht en de identificatie met de Habsburgse zaak leidden tot een almaar internationalere huwelijkspolitiek. Steeds vaker verrijkten de namen van andere rijksvorsten en van Spaanse, Italiaanse of Oostenrijkse aristocraten de stamboom van Arenberg.
Veldheren
Maar nieuw land veroveren ging lang niet altijd via strategische huwelijken. Boven alles waren de Arenbergs namelijk actief op het slagveld. Als doorgewinterde legeraanvoerders waren ze betrokken bij zowat elk gewapend conflict in Europa tussen de 16de en het begin van de 19de eeuw. Ze vochten veelal in dienst van Habsburg: De Habsburgse dynastie deed in de 16de tot 18de eeuw voortdurend een beroep op de graven en hertogen van Arenberg, zowel op politiek, militair als diplomatiek vlak. Ze droegen trots de titels van admiraal van de Vlaamse vloot, kapitein-generaal van Henegouwen, veldmaarschalk van de keizerlijke troepen.
De actieve rol van de mannelijke Arenbergs op het slagveld bleef niet zonder gevolgen. Het betekende dat hun echtgenotes achterbleven om de zakelijke belangen van de familie te behartigen. Bij die veldslagen lieten de mannelijke telgen van het geslacht trouwens niet zelden het leven. Het beheer van de landgoederen door de vrouwen was in die gevallen geen tijdelijke zaak. Wanneer een echtgenoot niet terugkeerde van het slagveld, diende de weduwe, de douairière, het bewind te voeren over kinderen en goederen. We kunnen gerust stellen dat de vrouwen van de familie Arenberg op die manier vaak uitgroeiden tot erg machtige dames. Zo zou Margaretha van der Mark, gravin van Arenberg, haar man, die sneuvelde aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog (1568), nog drie decennia overleven.
Diplomaten
De mannelijke Arenbergs die wel enkele veldtochten wisten te overleven, kregen na verloop van tijd vaak diplomatieke opdrachten. Op die manier breidden ze hun politieke en maatschappelijke macht nog verder uit. Ze namen een stevige positie in aan de onderhandelingstafel en werden daardoor eeuwenlang gezien als de voornaamste edellieden van de Lage Landen. In de expo zie je bijvoorbeeld een schilderij van de ondertekening van het verdrag van Londen (1604) tijdens de Somerset House Conference. Het werk toont Karel van Arenberg als een van de gezanten die mee het einde van de Spaans-Engelse oorlog onderhandelde. De familie Arenberg behoorde tot het selecte clubje dat mee over het lot van Europa besliste.
Macht vergaren, kunst verzamelen
Geen macht zonder decorum. Want wie machtig is en dat wil blijven, moet die macht ook uitstralen. Pronk, pracht en praal waren dan ook een belangrijk onderdeel van het leven van een adellijke familie als Arenberg. Kunstvoorwerpen moesten hun welstand etaleren, hun aanzien vergroten en hun macht bestendigen en legitimeren. De Arenbergs waren dan ook lange tijd toonaangevend als het ging over het goede leven en de goede smaak. Die goede smaak manifesteerde zich op het vlak van lifestyle en mode, beeldende kunst, architectuur enzovoort.
Parken en kastelen
De Arenbergs bezaten in de 19de eeuw verschillende kastelen en landgoederen in Europa. Al sinds de 17de eeuw behoorden Edingen en Heverlee tot de geliefde verblijfplaatsen in de Lage Landen. Edingen kochten ze van de Franse kroon. Het barokke park kennen we door de etsen van Romeyn de Hooghe uit een 17de-eeuws ‘tuinboek’ dat was opgedragen aan de hertog. Heverlee erfden de Arenbergs van de Croÿ’s, samen met het hertogdom Aarschot dat een van de meest winstgevende domeinen werd voor de familie. In deze zaal (1.I) zie je de tekeningen die dit hertogdom in beeld brengen en aan de basis lagen van de beroemde Albums van Croÿ. Overal drukten de Arenbergs hun stempel op het landschap. De verbondenheid met de lokale gemeenschap blijkt uit hun steun aan kloosters en begijnhoven. Een typisch staaltje van lokaal mecenaat zijn de breuken waarmee ze schuttersgilden begunstigden, wat ongetwijfeld de populariteit van het huis Arenberg ten goede kwam.
Garderobe en decor
Deze zaal (1.J) biedt een inkijk in het leven van een Europese hoogadellijke familie. Centraal staat een catwalk met authentieke kostuums, maskeradepakjes en etnografische stukken. De opstelling ademt de sfeer van maskerades zoals ze in het achttiende-eeuwse Brussel werden georganiseerd. De garderobe belandde nadien in de verkleedkoffer en dook aan het einde van de negentiende eeuw op als theaterkostuum.
Toneel en theater waren prominent aanwezig in de wereld van de Arenbergs. Er heerste in de 18de eeuw een echte theatermanie onder de adel. Ze namen vaak zelf de rol van acteur op zich en voerden toneelstukken op in de eigen privévertrekken met bijbehorende kostuums en decors. Theater speelde in het bijzonder een belangrijke rol in het leven van Leopold Filips van Arenberg. Samen met de hertog van Ursel en de markies van Deinze baatte hij in het midden van de 18de eeuw enige jaren de Muntschouwburg in Brussel uit. Hij nodigde de acteurs ook uit om voorstellingen te geven in het privétheater van het kasteel van Edingen. Kort voor zijn dood liet Leopold Filips zijn theater in Heverlee herinrichten. Daar organiseerde de familie tot aan het begin van de 20ste eeuw voorstellingen in besloten kring.
Een passie voor stoffen, interieurtextiel en technologie bracht hertog Leopold Filips ertoe in Edingen omstreeks 1720 een eigen zijdemanufactuur op te richten voor de productie van luxueuze zijden kwaliteitsstoffen. Geschilderde binnenaanzichten uit de negentiende eeuw geven een beeld van adellijke woonverblijven en hier en daar vang je een glimp van het dagelijkse leven. Die aquarellen vormden toen een nieuw genre in de adellijke zelfrepresentatie en werden vervaardigd door professionele schilders of door aquarellerende prinsessen.
Erven van Croÿ en Van der Mark (zaal 1.K.a)
Onderscheidingsdrang is van alle tijden. Adellijke families toonden graag hun bevoorrechte positie door kunst te verzamelen en kunstenaars te begunstigen. De Arenbergs volgden daarbij Croÿ en Van der Mark als voorbeeld. Als mecenas en bibliofiel had renaissanceprins Karel van Croÿ de toon gezet. Albasten beelden uit het celestijnenklooster in Heverlee worden in deze zaal gecombineerd met twee schilderijen van Veronese en een doek van Frans Floris. Ook zijn bibliotheek was legendarisch en werd verkocht in 1614, dit werd vastgelegd in één van de oudste veilingcatalogi.
Het wandtapijt Honor uit de reeks Gloria Immortalis stamt uit het bezit van het geslacht Van der Mark. Jan van Lignes huwelijk met Margaretha van der Mark bracht hem de naam Arenberg en gelijk ook het wandtapijt. Wandtapijten waren een vertrouwd statussymbool in adellijke kring. De reeks zou deze rol met glans vervullen in het Brusselse Arenbergpaleis tot aan het begin van de twintigste eeuw.
Galerij en kabinet (zaal 1.K.b)
De Arenbergs verwierven in de zeventiende en achttiende eeuw niet alleen bekendheid als veldheren, maar ook als liefhebbers van kunst. Ze bestelden werk bij tijdgenoten als Rubens en Van Dyck en legden daarnaast een collectie antiek beeldhouwwerk aan. In de negentiende eeuw liet hertog Prosper Lodewijk in zijn Brusselse paleis een galerij inrichten voor de schilderijenverzameling. Die stond bekend om haar Vlaamse en Hollandse meesters en werd als particulier museum aanbevolen in Europese reisgidsen. De sfeer van de galerij wordt opgeroepen door een wand met meesterwerken: portretten, genretaferelen en landschappen. In een kabinet bevonden zich Egyptische stèles, Griekse en Etruskische vazen en Keltische sieraden. In en bij de paleiskapel werden religieuze werken uit de Lage Landen getoond. De aankoop van het Duitse slot Nordkirchen zorgt in 1903 voor een heuse uitbreiding van de collecties. Het grote doek met de vondst van Mozes is daar een getuige van.
De bibliotheek (zaal 1.L)
Het verbaasde de Franse schrijver Voltaire dat hij geen boeken aantrof in het Arenbergkasteel in Edingen. Maar dat was een jachtslot; de echte bibliotheek van het huis Arenberg bevond zich in het Arenbergpaleis, het huidige Egmondpaleis in Brussel. Hier wordt een staal uit het boekenbezit gepresenteerd, met rubrieken als geslacht- en wapenkunde, atlassen en topografie, antieke cultuur en geschiedenis van de Nederlanden. Andere favoriete onderwerpen uit de Europese adelscultuur waren: ridderorden, vestingbouw, schermkunst en paardendressuur.
Ook verzamelden de Arenbergs muziekhandschriften zoals de unieke partituur van Vivaldi. Sommige hertogen ontpopten zich als bibliofielen. Bijzonder is de grote collectie Middelnederlandse letterkunde, met wiegendrukken en andere kostbare werken in de collection spéciale. Bij een bibliotheek hoorde traditioneel ook een prentenkabinet dat hier vertegenwoordigd wordt door een uitzonderlijk zestiende-eeuws verzamelalbum met nagenoeg het volledige werk van Albrecht Dürer.
Het keurmerk Arenberg (zaal 1.M)
De collecties van de Arenbergs waren zo vermaard dat de naam Arenberg een keurmerk werd. Stukken die vandaag over heel de wereld verspreid zijn en waarvan er hier enkele zijn samengebracht in deze eregalerij, dragen nog steeds de naam Arenberg. Het zijn kunstvoorwerpen van zeer uiteenlopende aard en herkomst, gaande van een evangeliarium uit de Ottoonse tijd, tot een exotische colcha (kunstig versierd kleed waarmee een opgemaakt bed afgedekt wordt) met een Indo-Portugese interpretatie van verhalen uit de klassieke oudheid. De tentoonstelling maakt de bezoeker tot getuige van de geschiedenis, status en levensstijl van het huis Arenberg. Het is een familie die vijf eeuwen lang een stempel wist te drukken op de politieke en culturele ontwikkeling van Europa. Via het keurmerk Arenberg worden de objecten in deze zaal deel van die illustere geschiedenis en krijgen zo een diepere betekenis, een extra aura verbonden aan een breder Europees verhaal.
Ik bracht zondagochtend op deze werkelijk unieke tentoonstelling ruim 2.5 uur door en kreeg zo voor het eerst een zeer indringend beeld van de levenswandel van deze adellijke familie. De expo is nog te bezoeken tot 20 januari 2019.
Met dank aan het M-museum voor de informatie en de foto’s
In 1516 publiceerde Thomas More zijn tweedelig boek Utopia, waarin hij kritiek had op het politieke en economische Engeland van zijn tijd. In dit meesterwerk zocht hij naar oplossingen voor sociale problemen, problemen die nu relevanter zijn dan ooit. Bijna vijfhonderd jaar later hebben vijf zangers (Veerle Van Roosbroeck, Bart Uvyn, Adriaan De Coster, Lieven Termont, Bart Vandewege) met een zwak voor oude muziek hun stem laten horen en creëerden ze een nieuw ensemble met dezelfde naam: Utopia.
“Omdat we de Vlaamse polyfonie in onze genen hebben, willen we de muziek van More’s tijd echt verkennen en uitvoeren. Polyfonie ontstaat wanneer verschillende gezichtspunten samenkomen in één compositie.” Om de recente woorden van de Duitse minister van cultuur aan te halen: “Wij hebben kunst en cultuur nodig, we hebben gedurfde, lastige denkers en kunstenaars nodig, we hebben de utopieën nodig die ze creëren, de fantasieën die hen inspireren en de wens naar een betere wereld “…
De Mariavespers tijdens het Spaanse bewind in Vlaanderen.
Sinds mensenheugenis is het kleine plaatsje Scherpenheuvel een geliefd pelgrimsoord voor heel veel mensen die de Heilige Maagd willen eren. Het programma van het concert was een muzikaal eerbetoon aan Maria, de moeder van Jezus. De inspirerende architectuur van de ‘barokke galerij’ waar de schilderijen van Van Loon zich bevinden, bood het perfecte kader. Voor het concert kregen we langs de schilderijen een gidsbeurt ingeleid door curator Sabine Van Sprang:
“Na de religieuze troebelen van de zestiende eeuw, droeg Van Loon bij aan een nieuwe sacrale beeldtaal die gestalte gaf aan de spirituele vernieuwing die de katholieke kerk in de Nederlanden beoogde. Zijn schilderkunst is vooral devotioneel van aard: ze is bedoeld om de vroomheid aan te wakkeren en de gelovigen aan te zetten om zich met de afgebeelde heiligen te identificeren.”
De Mariacyclus (1623-1628) met 7 schilderijen van Theodoor van Loon werd voor deze gelegenheid gerestaureerd en kreeg een mooie belichting. Ze zaten vroeger achter dof geworden glas dat diende om ze te beschermen tegen de impact van de brandende kaarsen op de diverse altaren in de galerij. De zeven schilderijen die de bedevaartkerk sieren, zijn Van Loons bekendste werken en de enige die als geheel nog in situ bewaard worden. Met gidsen van Bozar Brussel bekeken we dit oeuvre van Van Loon (1582-1649) dat hij in opdracht van de aartshertogen Albrecht en Isabella uitvoerde. Hij komt hier uit de schaduw van zijn tijdgenoot Rubens door zijn clair-obscuurtechniek, zijn kleurenpalet en de meesterlijk realistische weergave van vooral kinderen maar zeker ook van Bijbelse en Apocriefe figuren. We werden gewezen op de invloed die de Italiaanse schilder Caravaggio op hem uitoefende tijdens zijn tienjarig verblijf in Rome en kregen een inkijk in een bijzonder moment uit de Europese geschiedenis: de contrareformatie.
Mariale motetten van Josquin Desprez, Cristóbal de Morales e.a. vormden het middelpunt van deze etherisch mooie hommage.
Psalm: Domine ad adjuvandum me Giovanni Gastoldi
Psalm: Dixit Dominus Tomás Luis de Victoria
Psalm 112: Laudate Pueri Josquin Desprez
Pulchra es Giovanni Pierluigi da Palestrina
Antifoon: Salve Regina Cristóbal de Morales
Psalm 121: Laetatus Sum Anonymus
La Luz de Vuestros Ojos Francisco Guerrero
La gracia y los ojos bellos Francisco Guerrero
Antifoon: Ave Regina Caelorum a 5 Cristóbal de Morales
Psalm 126: Nisi Dominus Orlandus Lassus
Psalm 147: Lauda Jerusalem Tomás Luis de Victoria
Ave verum Corpus Richard Dering
Ave Maria à 5 voix Peter Philips
Ave Maris stella Anonymus
Magnificat Nicolas Gombert
Dit concert werd opgenomen door KLARA en zal uitgezonden worden op 26 november 2018. Warm aanbevolen!
Blauwkruikje 