De auteur
De Vlaams-Marokkaanse schrijver Fikry El Azzouzi (1978, Sint-Niklaas) krijgt de 65ste Arkprijs van het Vrije Woord op 13 mei voor zijn toneelstuk Reizen Jihad (over Syriëstrijders) en zijn roman Drarrie in de nacht (over hangjongeren), die in 2014 bij uitgeverij Vrijdag verscheen. Drarrie in de nacht stond op de longlist van de Gouden Boekenuil en maakt nog altijd kans op de E. du Perronprijs voor personen of instellingen die met een cultuuruiting in brede zin een bijdrage leveren aan de multiculturele samenleving (uitreiking op 2 april). In 2010 debuteerde El Azzouzi met Het Schapenfeest (Van Gennep), in 2013 verscheen bij Vrijdag de novelle De handen van Fatma.
Het toneelstuk Reizen Jihad, nu te zien in de Vlaamse theaters, is een coproductie van ’t Arsenaal, Monty en Sin-Collectief, een gezelschap dat El Azzouzi mee oprichtte. Door zijn actuele thematiek kreeg het stuk al veel aandacht in de pers (De Morgen, Focus Knack, VRT-journaal). Eerder schreef El Azzouzi al drie andere toneelstukken. […] De Arkprijs is meer dan zestig jaar geleden opgericht nadat aan Marnix Gijsen een literaire prijs was geweigerd omdat zijn genomineerde boek destijds in katholieke kringen als aanstootgevend werd bestempeld.
In de loop der jaren is de Arkprijs meer dan een louter literaire bekroning geworden, al worden laureaten nog altijd beoordeeld op de (literaire) kwaliteiten van hun teksten. De Arkprijs bekroont ‘een dwarsligger, een eigenzinnig mens, een consequent voorvechter van een open en kritiseerbaar debat’, die bij het hanteren van het vrije woord ‘zijn nek moet hebben uitgestoken’ (vetjes, BK).1
Het stuk
Reizen Jihad is een familiekroniek die zich afspeelt in de stad. Kersje, een jonge vlaamse bekeerlinge, vertrekt naar Syrië om te strijden. Haar familie is onthutst: Hoe kon dit gebeuren? Waarom wil zij in een vreemd land oorlog voeren?
In Reizen Jihad linkt SINCOLLECTIEF de Syriëstrijders met andere idealistische zeloten in verleden en heden: Oostfronters, Nicaragua-, Franco-, pro-Poetin, pro-Israëlstrijders etc…Ze wilt het verhaal vertellen én begrijpen van jonge Belgen die naar het front vertrekken op zoek naar heldendom. Romantische zielen, avonturiers of een bende idioten?
Reizen Jihad is een project rond identiteit en extreme idealen, vertrekkend vanuit het actuele gegeven van de Syrië-strijders. SINCOLLECTIEF wil het debat verder opentrekken naar de gevolgen van mentale gijzeling in een ongelijkwaardige maatschappij. 2
tekst: Fikry El Azzouzi | regie: Junior Mthombeni | spel: Said Boumazoughe, Michael De Cock, Hilde Van haesendonck en Rashif El Kaoui | dans: Joffrey Anane en Sara Golijanin | bewegingsadvies: Michiel Alberts | muziek: Cesar Janssens | zang: Hassan Boufous | videoartist: Kristof Bilsen | scenografie: Stef Depover| productie: Nadia Benabdessamad en Ikram Aoulad | research/dramaturgie: Fikry El Azzouzi en Nadia Benabdessamad | coproductie: t, arsenaal mechelen en Monty Kultuurfaktorij | met de steun van de Vlaamse Gemeenschap.
De recensenten
Reizen Jihad verdeelt, zet aan het denken, doet twijfelen, suggereert antwoorden, mept en zalft en is maatschappelijk verdomd noodzakelijk. Maar, het had als theatervoorstelling nog krachtiger geweest zonder die te expliciete beelden. – Els Van Steenberghe – Knack Focus
Eclecticisme heeft altijd gewezen op een schuivend tijdsgewricht. Hier is het gek om te zien dat de Vlaamse bloedlijn in het stuk minder raakt dan alle andere invloeden in verbeelding, zegging en spel. Ook als publiek besef je: Reizen Jihad is een inburgeringscursus voor klassieke kijkers. Er si een bredere wereld dan wat media en theater ons altijd presenteren. – Wouter Hillaert – De Standaard
Zaman Vandaag sprak met schrijver Fikry el Azzouzi, producente Nadia Benabdessamad en regisseur Junior Mthombeni. Een gesprek over verbinding, maatschappelijk engagement en mentale flexibiliteit. Maar ook over de kleurloosheid van de Syrië-strijders en het aantal uren in een jaar.- Inge Poelmans – Zaman Vandaag
Na de voorstelling bleef ik achter met een wauw-gevoel en een groot deel van het publiek zal dat beamen. ‘Reizen Jihad’ is theater waar Vlaanderen en bij uitbreiding de rest van Europa nood aan heeft. Fris, vernieuwend en knal in je gezicht. – Kifkif – Siska Hoebeeck
Volgens Patrick De Groote, organisator van Zomer van Antwerpen en Sfinks, heeft een zekere elite het theater gerecupereerd in onze contreien. “ In Vlaanderen is er een culturele elite die bepaalt wat cultuur is en wat niet. Ik reis veel en ik zie dit theater ook vaak in andere landen. Theater zoals dit, noem het zoals je wilt: in your face, direct … is zo oud als de straat. Ik vind dat we de scheidslijn verkeerd trekken. Dit goed vinden heeft niets te maken met opleiding of kleur … of wat dan ook, maar alles met openheid in het kijken. Er is in deze tijd echt nood aan deze nieuwe, open vormen,” aldus De Grootte – Katrien V. – dewereldmorgen.be
Een ijzersterke tekst belicht de problematiek vanuit socio-psychologische en economische context. Het thema radicalisering wordt tegen het licht van de wereldgeschiedenis gehouden en maakt zo het universele karakter maar vooral de complexe dynamiek van het fenomeen duidelijk. Krachtig klank- en beeldmateriaal, nu eens poëtisch dan weer uit de Syrische oorlogsrealiteit, en een sober decor – vier ijzeren klaslessenaartjes (!) en stoelen op een verhoogd podium; een plankenvloer aan de voet van het podium – trekt alle aandacht naar de tekstzegging. Het saccaderende, indoctrinerende spreekkoor van de acteurs vormt een scherp contrast met de bewegingloze, zwijgende, muezzin die tweemaal zingend oproept tot … ? De slotscène beklijft: acteurs voeren een rituele wassing in klei en bloed uit. De achtergrondbeelden suggereren een vulkaaneruptie, een brandende hel. Twee figuren in witte maillots kruipen langzaam uit de podiumklei en sneuvelen dansend als marionetten. Wat in ‘Reizen Jihad’ gezegd wordt, ondersteund door betekenisvolle theatrale middelen, confronteert, bezorgt kippenvel, komt aan. Een keiharde voorstelling die blijft nazinderen. – Blauwkruikje
Blauwkruikje 