I
n ‘t ARSENAAL gaat Jos Geens dit jaar met pensioen. Dat wilden ze daar niet onopgemerkt laten voorbijgaan. Om zijn afscheid te vieren besloot hij ‘De parel‘ van John Steinbeck te ensceneren samen met zijn dochter Kathleen. Vader en dochter samen op de planken dus. Hij fin de carrière, zij als jonge belofte. Jaak Van Assche regisseert en Luiz Marquez tovert live muzikale klanken op de scène.
De parel van John Steinbeck vertelt over een jonge parelvisser Kito die op zekere dag een parel vindt. Dit is zijn kans om uit zijn miserabele situatie te geraken, denkt hij. Dat de parel veel waard is, weet iedereen maar de opkopers van parels willen de parel voor zo weinig mogelijk kopen. Als reactie hierop vertrekt de parelvisser samen met zijn vrouw Juana en kind Coyotito naar de grote stad waar hij denkt een hogere prijs voor zijn parel te kunnen krijgen. Hij wordt echter achtervolgd en aangevallen door het gevolg van de parelkopers. Hij beseft uiteindelijk dat de parel geen zegen was maar een vloek.
Goed tegen kwaad. Eerlijkheid tegen onrecht. Leven en dood. Cultuur en natuur. Zwart en wit. Een eerlijke vertelling, pakkend en doordringend.(Bron: brochure)
Steinbeck zelf schreef dat hij het verhaal van The Pearl (1947) had geschreven om de thema’s aan te pakken van “menselijke hebzucht, materialisme, en de intrinsieke waarde van een ding.” Het is één van Steinbecks meest populaire verhalen, op grote schaal gebruikt in middelbare school klassen.
Midden op het podium een houten constructie in de vorm van een halve schelp, een hellend vlak dat tegelijk dienst doet als cirkelvormig loopplatvorm. Een oesterschelp? Binnenin op een deken zit Luiz Marquez, met zijn etnische muziekinstrumenten. Hij kondigt in het Spaans de delen van het stuk aan: het zijn er vijf net als in een klassieke tragedie. Hij draagt de warme Mexicaanse kleuren: een oranjerood jasje, witte broek en rovershoofddoekje. John Steinbeck liet zich voor zijn verhaal immers inspireren door een Mexicaans volksverhaal. Jaak Van Assche, de regisseur, leidt voice off het verhaal in. Juana (Kathleen Geens) in zwarte spijkerbroek en witte blouse, zit links op de rand van de schelp en doet, bijzonder expressief – het publiek hangt aan haar lippen – het verhaal van de schorpioenbeet waardoor Coyotito wordt getroffen. Meteen wordt hier de tegenstelling tussen rijkdom en armoede geïntroduceerd: de dokter moet komen maar is te vadsig en te lui om zich voor die arme lui in beweging te zetten. Kito (Jos Geens) blijft aanvankelijk op de achtergrond en zit rechts op de rand van de schelp.Hij neemt de mannelijke personages (dokter, pastoor, broer) voor zijn rekening. Kito draagt eveneens een wit hemd en een zwarte broek. Het is een gedramatiseerd verhaal: episch theater waarbij dialoog en monoloog elkaar afwisselen. Het live klankdecor van Marquez voert het publiek binnen in: het ruisen van de zee, in stormwind, in nachtelijke stilte met zacht sjirpende insecten, in dreigend onheil, in onraad, in heftig oplaaiende spannende gevechten. Bijzonder mooi. Wanneer Kito en Juana met Coyotito het dorp bij nacht moeten verlaten – Kito heeft een pareldief vermoord uit zelfverdediging, maar wie zal hem geloven – wordt aan het hoofdeinde van de schelp een zwart doek opgetrokken waarop een volle maan. Het verhaal jaagt verder als een tragedie: gedreven door zijn passie om de parel in de grote stad voor een hoge prijs te verkopen, gaan ze op pad maar er dienen zich nog meer dieven en rovers aan en onverwacht slaat het noodlot onverbiddelijk toe. De parel wordt teruggeschonken aan de zee.
Een meesterlijke dramatisering en spannende vertolking van Steinbecks novelle. Vooral het jonge, aanstormende maar beheerste acteertalent van Kathleen Geens was opmerkelijk. De parel: een klassieker en een absolute aanrader.
scenografie: Stef Depover
technische leiding: Felix Goossens
In seizoen 2013-2014 zal De Parel door Vlaanderen reizen. Meer info op www.tarsenaal.be
Blauwkruikje 