Geborgen und frei – Pierre Stutz

Voor Pierre Stutz is mystiek geen andere levensvorm dan het “normale” dagelijks leven. Hij is ervan overtuigd dat “een mystieke manier van leven een verrijkende levensondersteuning kan zijn, om de weg van zelfcreatie te gaan, om liefdeskracht te kunnen ontwikkelen en zinvol samen te werken met anderen voor een tederdere wereld. We kunnen allemaal mystieke mensen worden, mensen die in het hier en nu blijven hangen met de ogen van de eeuwigheid.”

Zelf heeft hij in het leven crises ervaren die hij herkent in mystieke teksten “geaarde wijsheden” die hem sindsdien elke dag hebben vergezeld. Deze teksten herinneren hem eraan dat “het van mij afhangt, maar nooit van mij alleen afhangt. Ze maken me duidelijk dat ik meer ben dan mijn verwondingen, mijn angstpatronen, mijn succes en mijn falen.”

De stijl van het boek verraadt een “passie voor schrijven, mystiek, film, en vele momenten van worstelen met twijfel.”

De afzonderlijke hoofdstukken behandelen de volgende levensaspecten: DASEIN-STAUNEN-SELBSTWERDUNG-WIDERSTAND-STILLE-FRIEDEN-EROTIK-TANZ-SCHREI-ALLTAG-TOD-LIEBE. Ze beginnen telkens met uitleg over een film die geschikt is voor het onderwerp, gevolgd door de voorstelling van mystici uit verleden en heden, hun strijd, zoektocht, hun teksten en vaak ook de wederwaardigheden die zij ten gevolge van die keuzes moesten doorstaan. Hun ervaringen en inzichten waren vaak onverenigbaar met de eisen van de georganiseerde religie “die veronderstelt dat ze in staat is om de mens God bij te brengen.”

Pierre Stutz toont parallellen met het heden en eindigt elk hoofdstuk met een korte samenvatting die begint met de woorden “Mystieke mensen zijn …”. Daarin condenseert hij zijn wensen en ideeën voor een “christelijk-mystieke” manier van leven.

“Geborgen und frei” maakt herhaaldelijk duidelijk dat een mystieke levensstijl niets is voor het rustige kamertje, ver weg van de wereld, maar één die de eisen van het dagelijks leven onder ogen ziet en tegelijkertijd zijn eigen antwoorden daarop vindt, antwoorden waarin paradoxen kunnen worden waargenomen, geleefd of overwonnen.

Pierre Stutz’ taal is duidelijk en daarom gemakkelijk te begrijpen. Terwijl je leest, moedigt het boek je aan om te pauzeren, stil te staan en te zien hoe je door je eigen leven trekt, hoe je omgaat met de eisen die het stelt en welke antwoorden je voor jezelf hebt gevonden.

In de bijlage vindt de lezer naast de filmlijst ook verwijzingen naar aanbevolen inleidende boeken over mystiek en een indrukwekkende literatuurlijst die Pierre Stutz raadpleegde bij het schrijven van het boek.

Het is bij uitstek een boek dat traag en gefocust gelezen wil worden.

Als de liefde alles wordt – Julian of Norwich – nieuwe vertaling Dr. Gerda Valkenborgh

Twee mystieke teksten die in Norwich tot stand kwamen, rond de overgang van de veertiende naar de vijftiende eeuw, wekken vandaag nog steeds fascinatie en bewondering. Over hun auteur weten we enkel dat ze een vrouw was en dat zij de laatste decennia van haar leven de kluis bij de kerk van Saint-Julian in Norwich bewoonde. Traditiegetrouw heette zij vanaf dan ‘Julian of Norwich’.

Beide geschriften verwoorden één en dezelfde geestverruimende ervaring, haar tijdens een korte, ernstige ziekte overkomen. Zij zag en begreep de liefde van God voor iedere mens. De oudste versie is een kort relaas, een Short Text die reeds gekopieerd werd voordat Julian zich in eenzaamheid terugtrok. Later, in de kluis, schreef en herschreef zij haar Long Text, na een voortdurend stil overwegen van al wat haar destijds getoond werd.

Dit boek bevat voor het eerst de vertaling vanuit het Middelengels naar het Nederlands van de korte versie. Een eerdere vertaling van de lange versie werd grondig herwerkt. Met een Woord vooraf door Br. Benoît Standaert.

Gerda Valkenborgh (° 1944) is arts op rust en voltijds echtgenote, mama en oma. Al dertig jaar lang door Julian of Norwich geboeid, probeert zij haar geschriften steeds dieper te doorgronden.

O Magnum Mysterium – M. Lauridsen

O magnum Mysterium, 
et admirabile sacramentum 
ut animalia viderent Dominum natum 
jacentem in praesepio. 
Beata Virgo cuius viscera  
meruerunt portare 
Dominum Iesum Christum. 
Alleluia!

∼

O groot Mysterie 
en wonderbaarlijk sacrament 
dat dieren de pasgeboren Heer mogen aanschouwen 
liggend in een kribbe. 
Gelukkige Maagd, wier schoot het waard was 
Christus de Heer te dragen. 
Alleluia!

De Amerikaanse componist Morten Lauridsen (°1943) is de zoon van Deense immigranten. Hij groeide op in de staat Oregon. Sinds 1972 is hij hoogleraar compositie aan de University of Southern California (Thornton School of Music). Lauridsen heeft een groot aantal geestelijke composities op zijn naam staan. Zijn O magnum Mysterium, en Lux aeterna staan op het repertoire van katholieke (kerk)koren over de gehele wereld. Zijn werk heeft een sterk mystiek karakter.

Lauridsen werd meermalen onderscheiden. In 2007 ontving hij de National Medal of Arts uit handen van de Amerikaanse president George. W. Bush. bron: wikipedia

Meister Eckhart. Mysticus van het niet-wetende weten – Marcel Braekers

“Eckhart lezen is een proces doormaken waarbij je stilaan meer en meer durft los te laten wat zoveel eeuwen als onbetwijfelbare zekerheid werd verkondigd, maar als denken of als taal achterhaald is” – Marcel Braekers.

In het boek Meister Eckhart – Mysticus van het niet-wetende weten, 2007 zet de dominicaan Marcel Braekers uiteen welke persoonlijke weg hij aflegde openstaand voor, luisterend naar (o.a. als psychotherapeut) wat zich in de wereld en het dagelijkse leven voordeed en vooral wachtend om iets van de oergrond te ervaren waarop alles is gefundeerd. De houding van niet-wetend weten prijst hij daarbij als zo fundamenteel aan dat ze aan alles raakt: aan de alledaagse en evidente omgang met elkaar maar ook aan fundamentele vragen van de wijsbegeerte en theologie of aan de basishouding van de psychotherapie. Meister Eckhart (1260 -1328), middeleeuws theoloog, filosoof en dominicaans medebroeder, grondlegger van de dominicaanse spiritualiteit, werd daarbij zijn gids. Eckharts teksten nodigen uit tot een interreligieuze dialoog. Hij was een van de eersten die in de Duitse volkstaal preekte en schreef en die zich losmaakte van een al te klerikale denkwereld.

Na een korte inleiding, waarin de auteur het heeft over een stuk persoonlijke geschiedenis, en vervolgens de sprong naar Eckhart en de manier waarop hij deze mysticus heeft gelezen maakt, zet hij in een eerste deel uiteen wie die middeleeuwse predikbroeder was en wat we moeten verstaan onder diens negatieve theologie. In het tweede deel verneemt de lezer dan hoe Eckhart op zoek ging naar een ander mensbeeld en hoe dat aansluit bij de hedendaagse levenservaring; hoe hij ook op zoek ging naar een andere God, de aarde, Gods schepping, benoemde als ‘een louter niets’ en Christus als het Woord van God. De lezer komt in het laatste hoofdstuk van dat deel ook te weten hoe we Eckharts begrip ‘Gelassenheit’ best verstaan. Het wordt er vergeleken met wat Heidegger erover zegt. Deze waarschuwt ervoor om dit begrip een al te humane betekenis te geven maar het eerder te zien ‘als een Overgave aan de Omgeving in haar Openheid’ of ‘zoals de duisternis de sterren samenvoegt tot een fascinerend geheel’. Een soort duisternis dus die alles met alles verbindt. Het is in navolging van Hölderlin dat Heidegger dit soort van denken ‘danken’ noemt. ‘Denkend ontvangt de mens in dank het geschenk van een zich gevend zijn.’ blz.152

In deel drie volgen dan nog vijf hoofdstukken waar de auteur nadenkt over verdriet en troost, gebed, dominicaanse spiritualiteit, interreligieuze dialoog, eschatologie of mystiek en levenskunst. Hij doet dit telkens met Eckhart in het achterhoofd.

Dit boek lees je langzaam, stilstaand bij de diepzinnige, mooie gedichten van Paul Celan en Emily Dickinson die de verschillende hoofdstukken inleiden en bij de tekstfragmenten van Eckhart zelf zoals ze door de auteur werden gelezen en op het leven gelegd.

Marcel Braekers (°1945) studeerde wijsbegeerte, theologie en psychologie in Leuven. Hij is dominicaan en als klinisch psycholoog werkzaam in Leuven.

Met dank aan het leven – Ulrich Libbrecht*****

Als ik mijn leeslijsten bekijk, merk ik dat de non-fictie erg ondervertegenwoordigd is. Daar wou ik met het volgende werk van Ulrich Libbrecht (1928°) wat aan doen.  Met dank aan het leven (2008) is het afscheid – zeg maar het testament – van deze professor  comparatieve filosofie. In 2012 maakte ik in Zulzeke- Kluisbergen, waar de man woont, de Ulrich Libbrechtwandeling die er door het Libbrechtgenootschap aan hem werd geweid. Dat hij gedurende meer dan 20 jaar ijverde voor het behoud van het landschap van zijn streek nl. de Vlaamse Ardennen is slechts één van de vele verdiensten van prof.emeritus Ulirich Libbrecht.

Met dank aan het leven heb ik in één ruk uitgelezen en ik vermoed dat het niet de enige keer zal zijn dat ik dit werk ter hand zal nemen.  Al deed het me wel wat pijn dat de filosoof Libbrecht niet houdt van literaire filosofie  en zelfs helemaal niet van literair proza.Te oppervlakkig en te veel woorden, naar zijn smaak. Gelukkig is de poëzie (vooral van Rilke en Hölderlin) wel aan hem besteed.

Kort na het verschijnen van het boek weidde Stef Van Caeneghem er een blogpost aan waarin hij veel fragmenten uit het werk opneemt. Fragmenten die naar de essentie van het wereldbeeld, de levensfilosofie die Ulrich Libbrecht voor zichzelf uittekende, peilen. Dat wereldbeeld en die levensfilosofie integreert de religieuze en filosofische modellen van Oost en West, slaat een brug tussen beide werelden en brengt een prachtige synthese van aan de oppervlakte erg verschillende werelden die in hun dieptestructuren, in hun mystieke dieptelaag hun raakpunten laten ontdekken.

Een inspirerende en stevig wetenschappelijk onderbouwde levensfilosofie die vanuit een kritisch objectief rationalisme aan de diepste subjectieve emotie volle bestaansrecht geeft. Ontroerend mooi!

De Mollekensbergwandeling in Herent (Winksele) – Recreatieve wandelroute | RouteYou

De Mollekensbergwandeling in Herent (Winksele) – Recreatieve wandelroute | RouteYou.

Zonnig lenteweer is onweerstaanbaar, het lokt je naar buiten. Wandelen en de natuur genieten; na de winter krijg je er niet genoeg van. Ik heb een zwak voor landschappen met holle wegen. Ze maken deel uit van ons cultureel erfgoed en hebben tevens een erg belangrijke ecologische functie. Op het traject dat ik  volgde werd een paar jaar geleden het Schitterend lieveheersbeestje (Coccinela magnifica), een bedreigde soort, waargenomen. De toevallige waarneming van deze zeldzame soort geeft aan dat holle wegen een belangrijke rol vervullen in het behoud van onze biodiversiteit, ook in landbouwgebied. Naast de al genoemde culturele en ecologische aspecten van de holle wegen hebben ze ook iets mystieks. Je wandelt op paden, gevormd door talloze voorgangers die steeds weer hetzelfde pad namen, in een quasi besloten tunnel van groen. Bijzonder is dat!

Het is eigen aan de geboorte – Meester Eckhart (+ ca 1326)