Als muziek (… spreekt …) – Marc Erkens

Het was tijdens het Nieuwjaarsconcert van de Vlaamse Academici Mechelen in 2018 dat ik Marc Erkens leerde kennen. Een jaar later kwam van hem het boek uit Als muziek (… spreekt…) Wat Bach en de anderen met ons doen, uitgegeven bij Lannoo. De wijze waarop Marc Erkens vertelt over (klassieke) muziek en ze ook speelt (op piano) met evenveel historische achtergrond als humoristische ondertoon maakt dat voor groot en klein klassieke muziek ineens (wél) boeiend wordt.

Muziekambassadeur Marc Erkens brengt klassieke muziek tot leven. In de enorme schat aan muziek die onze mensensoort rijk is, zit een kleine, kostbare collectie van klassieke werken die ons zeggen wie we werkelijk zijn … of alsnog zouden kunnen worden. Het is muziek die ons kan toespreken met woorden die diep in ons doordringen. Muziek die een hand op onze schouder legt, aldus het achterplat van het boek.

Ik nam de tijd en ging opnieuw klassieke muziekwerken en -fragmenten uit de voorgestelde collectie beluisteren. En ik genoot, anders deze keer, bewuster, dankzij de prachtige, inspirerende, hoewel niet altijd volledig bevattelijke luisteranalyses van de maestro. Zijn raadgevingen en erudiete muzikale kennis maakten dat werken van Beethoven, Mozart, Chopin, Schubert, Mahler, Haydn, Bach op persoonlijke herinneringen en emoties de vinger wisten te leggen.

Kortom ‘Als muziek (…spreekt…)’ is een boek om vaak bij de hand te hebben en vervolgens ook te gaan luisteren naar wat het boek én de muziek proberen duidelijk te maken.

Bevrijdingsdag … Vredesdag?

“It’s a victory when weapons fall silent and people speak up.” – Volodymyr Zelensky – Ukrainian President

“Het ideale object van het totalitaire bewind is niet de overtuigde nazi of de toegewijde communist, maar de mensen voor wie het onderscheid tussen feiten en fictie, waar en niet waar, niet langer bestaat.” – Over feit en fictie – Hannah Arendt

“In de opvoeding wordt beslist of wij genoeg van de wereld houden om er verantwoordelijkheid voor op te nemen en haar meteen ook te redden van de ondergang die, zonder die vernieuwing, zonder de komst van de nieuwen en de jongeren, onvermijdelijk zou zijn.” – Over onderwijs en opvoeding – Hannah Arendt

Twee jaar na de Russische invasie beseffen velen dat Europa in een nieuw tijdperk beland is. Maar de vraag is of we daar intussen ook naar handelen. Met andere woorden: zijn we bereid offers te brengen om het goede te bewaren en radicaal voor onze nieuwe verantwoordelijkheid te kiezen?” – Steven Van Hecke, hoogleraar Europese politiek, KU Leuven – Het kantelende continent – Overleeft Europa de 21ste eeuw, 2024

“When I was crossing into Gaza, I was asked at the checkpost whether I was carrying any weapons. I replied: Oh yes, my prayer books.” ~ Mother Teresa

“It would be my greatest sadness to see Zionists (Jews) do to Palestinian Arabs much of what Nazis did to Jews.” ~ Albert Einstein

“If people are pro-Israel, they are pro-Israel one-hundred-and-twenty percent. If they are anti-Israel or pro-Palestinian, they tend to be pro-Palestinian one-hundred-and-twenty percent. I don’t think a decent person has to choose between being pro-Israel and pro-Palestine. I think you have to be pro-Peace.” ~ Amos Oz, was an Israeli writer, novelist, journalist, and intellectual.

Thuis in muziek – Een oefening in menselijkheid – Alicja Gescinska

Maakt muziek mens en maatschappij beter? In de loop der tijd hebben filosofen zich met grote scepsis over die vraag gebogen. Plato waarschuwde dat muziek gevaarlijke veranderingen in de samenleving kan veroorzaken. Eeuwen later wees Adorno op de schadelijke kracht van jazz, die ons tot tamme burgers zou maken.

Alicja Gescinska is ervan overtuigd dat muziek eerder een verheffende dan een verderfelijke kracht bezit en een grote rol kan spelen in onze persoonlijke en morele ontwikkeling. Daar staan we vandaag de dag te weinig bij stil. In het onderwijs is muziek nauwelijks nog van belang, en in het dagelijks leven zien we het vooral als bron van ontspanning, ter verstrooiing of vertroosting. In dit heldere essay toont Gescinska op overtuigende wijze dat muziek eerder een fundament dan een ornament van ons bestaan is. Muziek laat ons thuiskomen in onszelf, en vormt ons thuis in de wereld.

Ik plukte dit essay, uitgegeven bij De Bezige Bij in 2018, uit de rekken van de lokale bibliotheek op zoek naar non-fictielectuur. De subtitel ‘Een oefening in menselijkheid’ prikkelde mijn nieuwsgierigheid en beloofde een boeiend betoog. Ik werd niet teleurgesteld!

Twee interviews met de filosofe naar aanleiding van het boek vind je op haar persoonlijke website : www.gescinska.com

Laaien Laaien Laaien / Brûler Brûler Brûler – Lisette Lombé

‘Zoals cijfers die elkaar ritmisch volgen, 

uit noodzaak, moet ik schrijven. Ik schrijf

voor de levenden, in een taal gericht tot

de achterste rijen.’

Zo luidt het motto van Lisette Lombés recentste dichtbundel. De toon is gezet, Lombé is laaiend. Van woede, op elke vorm van discriminatie vanwege huidskleur, religie, geslacht of geaardheid, sociale klasse… Maar ook laaiend van enthousiasme, voor het schrijven, de natuur, de verbondenheid met haar ‘zussen’ en met allen die het goed menen in een harde samenleving. Een lofzang op de vrijheid en op het leven. Deze tweetalige publicatie bevat ook de originele gedichten uit Brûler Brûler Brûler (2020), Lombés bundel die werd bekroond met de Prix Grenades – een prijs in het leven geroepen om meer gewicht te geven aan de stem van de vrouw.

Lisette Lombé (1978) is een veelzijdig Belgisch-Congolees kunstenaar: ze dicht, slamt, performt, organiseert workshops, schrijft romans en maakt collages. Ze is medeoprichter van het multiculturele Collectif L-SLAM. Lombé zet zich in voor de rechten van al wie het moeilijk hebben in de samenleving en strijdt tegen elke vorm van onrecht. Voor die rol als activiste en als ambassadeur van de slam werd ze in 2017 benoemd tot Ereburger van de stad Luik. Vanaf 2024 is ze Belgisch Dichter des Vaderlands.

Katelijne De Vuyst (1958) vertaalt sinds 1995 Frans proza en Franse, Engelse en Griekse poëzie naar het Nederlands. Ze studeerde Romaanse filologie aan de UGent en vertaalde werk van o.a. Louis Aragon, Serge Delaive, Georges Eekhoud, Corinne Hoex, Caroline Lamarche, Mina Loy, Pierrine Poget, Anne Sexton, Patti Smith en Stevie Smith. Ze is de vaste vertaler van Olivier Rolin. 

Specificaties

Publicatiedatum: maart 2024 – Prijs: € 23.00 – 80 p. – Paperback

Afmetingen: 15×26,5cm

ISBN 978-90-5655-421-7

Categorie: Vertaalde poëzie

Gerelateerd project: Dichter des Vaderlands (België)

Alexei Navalny 1976-2024

Zijn graf in Moskou onder bloemen bedolven en een ellenlange wachtrij Russen die onder bedreiging van vervolging het graf blijven bezoeken.

Ze zijn een teken van het nieuwe Rusland dat wacht om bevrijd te worden.

foto: wikipedia – Graf Alexei Navalny

Als een mosterdzaadje op de punt van een naald,
Als een waterdruppel op het blad van een lotusbloem,
We klampen ons niet vast.

Dhammapada - Weg van de Waarheid

Wie ben ik?
De één of de ander?
Ben ik nu heel iemand anders dan morgen?
Of ben ik die beide personen tegelijk?
Ben ik een huichelaar in contact met anderen
en in mijn eigen ogen een verachtelijke, klagende zwakkeling?
Of lijkt wat er in mij nog over is,
op een verslagen leger, dat in totale chaos wegvlucht
bij een al behaalde overwinning?

Wie ben ik?
Deze eenzame vragen drijven de spot met mij
Maar wie ik ook ben, U kent mij
Want ik ben van U, o God!

Dietrich Bonhoeffer - uit: Wer bin ich? -  Tegel (Berlin), Sommer 1944 
in Widerstand und Ergebung - DBW band 8, 514