Beloken Pasen, de tweede zondag van Pasen, nam ik deel aan een wandelweekend in de Oostkantons. Al jaren wou ik er in deze tijd van het jaar de narcissenvalleien gaan verkennen en dat werd plots mogelijk onder de begeleiding van de reisorganisatie Happy Weekends. Achttien deelnemers kwamen vrijdagmiddag om 12u samen in een hotelletje in Wirtzfeld. We kregen er een naamkaartje en konden beginnen kennismaken met elkaar bij een lichte lunch (soep en brood).
Meteen na de lunch ging het naar de Enkelberger Mühle en het Holzwarchetal voor een wandeling van 10 kilometer. Een in elk opzicht mooie belevenis want het was een zonnige namiddag.
Na deze eerste lichte kuitenbijter ging het naar een hotel verderop waar we de rest van het weekend zouden verblijven. Al vlug socializeden we bij een drankje in de bar en nadien aan een conviviale tafel. We genoten van het diner en lieten het ons na de wandelinspanning allemaal welgevallen.
Na het copieuze ontbijt van de volgende ochtend ging het dan met carpooling naar Höfen, deelgemeente van Monschau voor een narcissenwandeling van 15 km. Een steviger kuitenbijter dan gisteren.
Er was een late lunch voorzien in Höfen om 14u en nadien reden we naar de Olefthalsperre in Hellenthal. Een steile klim van op de parking bracht ons links boven op de dam, de afdaling rechts ging geleidelijk, een wandeling van 2 km. De Olefdam ligt in de buurt van het Nationaal Park Eifel bij Hellenthal in het natuurpark Hoge Venen-Eifel in het graafschap Euskirchen in de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen. Het reservoir bevat ongeveer 20 miljoen kubieke meter en wordt gevoed door de rivier de Olef.
Olefthalsperre – Hellenthal – bron: wiki commons
Met carpooling ging het terug naar het hotel om ’s avonds opnieuw aan één lange tafel samen te genieten van een lekker diner. We hadden twee zonnige dagen achter de rug, de volgende zou regenachtig worden volgens de voorspellingen. We werden inderdaad wakker op zondagochtend in een dikke mist. Na het ontbijt werden regenjassen en paraplu’s boven gehaald maar het bleef al bij al slechts mistig en zwaar bewolkt. Dat gaf de sparrenbossen van Hollerather Knie in Hollerath met de herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog en het Ardennenoffensief, eigenlijk de gepaste aanblik. We wandelden opnieuw een 10 kilometer lange Narcissenroute langs toch wel spectaculaire narcissenweiden.
Narzissenroutz door het Olefhal van bij Hollerather KnieNarzissenwiesenTankversperringen – Hôckerlinie – Hollerath – Hellenthal
’s Middags sloten we samen het weekend af met een laatste lekkere lunch in het hotel en namen rond 15u afscheid. Het was echt goed geweest en zeer de moeite waard!
De trajecten van de drie wandelingen vindt u hier.
Spionnenwoensdag, zo wordt in o.a. de Ierse kerk de woensdag voor Pasen genoemd. De naam verwijst naar het verraad van Judas Iskariot. Hij verraadde voor 30 zilverlingen Christus aan de religieuze leiders van de Joodse gemeenschap, de Hogepriesters.
Het begrip verraad brengt mij tot een bespiegeling van de wereldse realiteit vandaag. We zijn gefascineerd door alles wat verborgen is of wordt gehouden. Onderzoeksjournalistiek wil uitspitten. De waarheid moet opgedelfd in het algemeen belang. In de digitale wereld willen fake news en hardnekkige samenzweringstheorieën de waarheid serieus geweld aandoen. Er wordt een valstrik gesponnen en niet weinigen trappen erin.
Bij de evangelist Johannes 18 : 37- 39 lezen we: Pilatus zei: “U bent dus koning?” “U zegt dat ik koning ben “, zei Jezus. “Ik ben geboren en naar de wereld gekomen om van de waarheid te getuigen, en ieder die de waarheid is toegedaan, luistert naar wat ik zeg.” Hierop zei Pilatus: “Maar wat is waarheid?
Wat is waarheid? “Angst of een gevoel van verraad vormt de kern van onze huidige waarheidscrisis die, op een ongekende schaal, sociale en persoonlijke relaties met wortel en al aan het uittrekken is. Trouw en toewijding behoren tot de essentie van de mens. Wanneer deze verzwakt zijn en het basisvertrouwen wordt ondermijnd, zitten we in grote problemen, omdat we dan ineenklappen in de waanvoorstellingen van het geïsoleerde en onbetwiste ego”, zo stelt Fr. Laurence Freeman in zijn vastenreflecties.
In het evangelische verhaal van liefde en verraad zien we echter een prachtige goddelijke omkering der dingen: het zwakke wordt sterk.
Moeder Gods van Kazan – Rusland
Een week geleden kreeg ik een foto toegestuurd van een icoon: een Hodegetria, Moeder Gods van Kazan (Rusland). Een icoon met een merkwaardige geschiedenis en devotionele traditie, bekend zowel in Oekraïene als In Rusland als ‘Zij-die-de-Weg-wijst’. Mijn gedachten gingen meteen naar de vele vrouwen in Rusland en Oekraïene die hun zonen, echtgenoten en andere familieleden verliezen aan de verschrikkelijke oorlog. Wellicht vragen zij dat de Moeder Gods bemiddelt in het conflict, voorspreekt bij haar Zoon, inzicht brengt, waarheid laat zegevieren. De icoon kreeg een plekje in de buurt van een ons meer vertrouwd Westers Mariabeeld in de huiskamer. Twee weergaven van één Bijbelse figuur die in deze dagen voor vele mensen dé icoon van troost, bijstand en sterkte zal betekenen in het leed en de pijn van verlies.
Maria nu nam een pond nardusbalsem, echte en heel kostbare, zalfde daarmee Jezus’ voeten en droogde ze met haar haren af. Het huis hing vol balsemgeur. Joh, 12:3
Nu mijn koning op zijn rustbed ligt,
geurt mijn nardus zoet.
Hooglied, 1:12
De Essentie van de Essentie
Jij, niet vertrouwd met de Essentie,
misleid door het omhulsel, wees je bewust.
De Geliefde bevindt zich in de pit van je ziel.
De Essentie van het lichaam is gewaarwording en
de Essentie van de gevoelens is ziel.
Als je lichaam, gevoelens en ziel overstijgt, is alles Een.
Rumi
uit: Rumi Daybook - vertaling: fp
Dikwijls ligt er droefheid in spot en de vlijm van de satire wondt niet naar buiten, vóór ze het eigen hart griefde, waarin de satire geboren werd.
― Multatuli
In zijn nieuwe, onverwacht gedropte roman verkent Herman Koch de schaamstreek van de Europese royalty.
Herman Koch neemt je in zijn nieuwe roman op de eerste pagina’s al mee nade erogene zones van koningin Máxima. Haar echtgenoot, de dubbele voornaam die we kennen als het staatshoofd van Nederland, beeldt zich namelijk in het eerste hoofdstuk al in dat hij een waterdruppel is die in de douche langs haar lijf naar het afvoerputje loopt. Niet écht Máxima natuurlijk en ook niet écht Willem-Alexander. Bij de bestsellerauteur van Het diner (2009), Zomerhuis met zwembad (2011) en Geachte heer M. (2014) heten de royals met dienst koning Hendrik en koningin Margarita, maar Koch gaf hen genoeg trekken van het Nederlandse koningspaar mee om voortdurend te spelen met de verwachtingen die bij die herkenning lijken te horen.
De herkenbaarheid, het hele ‘ze zijn het, maar niet echt’-gegeven is overigens de literaire kunstgreep waar Kochs hele roman op leunt. Zonder de link met het echte vorstenhuis zou zijn verhaal over een knullige koning, een overspelige koningin en hun timide tienerdochter maar weinig om het lijf hebben. Het naakte lichaam van de koningin is alleen maar interessant (en de onnozele beeldspraak die Koch erbij hanteert alleen maar vergefelijk) omdat het in het hoofd van de lezer tegelijkertijd wel en niet aan Máxima toebehoort. Hetzelfde geldt voor de flapdrolfactor van Zijne Majesteit. Beiden zijn fletse personages in een flauwe soap. Meer nog dan aan satire of aan drama, zoals de ondertitel suggereert, waagt Koch zich met Het koninklijk huis aan een soort telenovelle.
Boek in afleveringen
Terwijl zijn hoofdpersonages zich bij het bekijken van The crown afvragen of hun eigen leven wel interessant genoeg zou zijn voor een eigen Netflixserie, doet Koch er alles aan om zijn nieuwste creatie zo veel mogelijk op een reeks te doen lijken. De roman kent geen hoofdstukken maar afleveringen en ze beginnen allemaal met het soort samenvattingen dat je doorgaans in tv-bladen aantreft. Als Koch Netflix naar de kroon wilde steken, dan is hij in zijn opzet geslaagd. Net zoals een groot deel van het aanbod op het streamingplatform bedoeld is als audiovisuele achtergrondruis, levert de schrijver met zijn korte feuilleton in de eerste plaats ontspanningslectuur die weinig vraagt van de lezer. Kochs koninklijke besognes kabbelen tien hoofdstukken (excuus, afleveringen) lang gezapig verder, en het is slechts wachten op het audioboek voordat we Het koninklijk huis consumeren zoals we Netflix verteren: terwijl we eten, strijken, afwassen, pendelen of onze smartphone checken.
Met overspel raakt Koch één van de grote thema’s uit de literatuurgeschiedenis aan, maar in tegenstelling tot illustere voorgangers als Tolstoj, Flaubert, Philip Roth of Richard Yates diept Koch het onderwerp nauwelijks uit. Het is slechts de lijm die een resem ongeloofwaardige scènes bijeen moet houden.
Valt er voor de literaire lekkerbek dan helemaal niets te smullen in deze vorstelijke vertelling? Toch wel, Koch is met overduidelijk plezier in het hoofd van zijn staatshoofd gedoken, zijn kenmerkende gevoel voor licht cynische humor steekt met enige regelmaat de kop op en zijn soms ongelukkig gekozen metaforen maakt hij af en toe goed met een cassante vergelijking. Alleen herinneren die flitsen van Kochs kwaliteiten er nu vooral aan dat de schrijver met Het koninklijk huis onder zijn gebruikelijke niveau speelt.
Sam De Wilde in De Standaard, 24 september 2022
Satiricus is een moeilijk vak. Hoe zorg je ervoor dat mensen snappen met wie je de spot drijft, en toch doorhebben dat het allemaal maar een grapje is? Op dat slappe koord heeft Herman Koch een wankel evenwicht gevonden: zijn onlangs verschenen guerrilla-roman – ‘Het Koninklijk Huis’ werd zonder aankondiging over de schutting gegooid – gaat over ene koning ‘Hendrik’. Snapt u wel, lezer: dit boek gaat heus niet over het échte koningshuis, het is allemaal fictie. Maar ziet u de parallellen met de werkelijkheid, knipoog knipoog? Ja, Herman, die zien we allemaal. Bij Koch is het nooit lang zoeken naar goede vondsten. Het beeld van de toekomstige koning die uit angst voor de leegte eronder zijn bed uit zijn kamertje laat verwijderen en voortaan op een matras op de grond slaapt, vat zijn tragikomische personage prachtig samen. Dat iedere vondst psychologisch platgeslagen wordt, getuigt dan weer van onderschatting van de lezer. Net als de opstapeling van clichébeelden van het Nederlandse koningshuis: de schlemielige koning die overschaduwd wordt door zijn betoverende eega, de tienerdochter die tot ieders spijt haar vaders genen heeft meegekregen, de luxe, de leegte. Dat de middelmatige spotprent uiteindelijk gierend uit de hand loopt, maakt ‘Het Koninklijk Huis’ op het nippertje de moeite waard.
Wetenschappers hebben het genoom van Beethoven gedecodeerd. Dit resulteerde in verrassende dingen over de afstamming van het genie.
Painting by Joseph Karl Stieler, 1819 or 1820 – Beethovens krullen onthullen ook details van het lijdensverhaal van de componist.
Ludwig van Mulder?
Per maaltijd dronk de zieke man “zelden meer dan de gebruikelijke fles wijn”. Volgens patholoog Hans Bankl in 1988 consumeerde Ludwig van Beethoven dus een beheersbare hoeveelheid alcohol voor die tijd. Zo waren toen de Weense tafelmanieren. Maar het was natuurlijk voldoende om de componist postuum toe te wijzen aan “een risicogroep”. Vooral omdat er meerdere maaltijden per dag waren. Voor het orgaan, dat alcohol uit het lichaam moet verwijderen, is een consumptiegedrag à la Beethoven een zware test.
Het is dus niet verwonderlijk dat de doodsoorzaak levercirrose is. De anatomen die destijds autopsies uitvoerden, bevestigden het. Maar maakt dit duidelijk dat Beethoven zichzelf dood dronk? De zaak is ingewikkelder – vooral omdat recente bevindingen, deze week gepubliceerd in het tijdschrift Current Biology, meer licht werpen op de omstandigheden van de pijnlijke dood van Ludwig van Beethoven in 1827. De kern van de studie is de eerste decodering van Beethovens genoom. De genoomgegevens ondersteunen de (niet nieuwe) veronderstelling dat de maker van de Ode aan de Vreugde – het latere Europese volkslied, dat deel uitmaakt van de 9e symfonie – bovendien werd getroffen door een leverbeschadigende hepatitis B-infectie. Ze onthullen ook dat de componist een erfelijke aanleg had voor leverschade. De verwoestende combinatie van virus, alcohol en genen betekent dat de lever van het genie eigenlijk geen kans had.
Het genoom vertelt echter meer dan ‘alleen’ de medische geschiedenis van Ludwig van Beethoven, geboren te Bonn in 1770. Het houdt een ware verrassing in. Het mannelijke geslachtschromosoom Y voldoet namelijk niet aan de verwachtingen van de onderzoekers. Het past niet bij het vaderlijke geslacht zoals het is overgeleverd – met wortels in Kampenhout bij Mechelen in België, waar Aert van Beethoven, vermeende 7de generatie voorouder van Ludwig, in de 16e eeuw woonde.
Genealoog Maarten Larmuseau van de Katholieke Universiteit Leuven concludeert: “Door DNA-gegevens en archiefdocumenten te combineren, konden we een discrepantie vaststellen tussen de juridische en biologische genealogie van Ludwig van Beethoven.”
8 Haarmonsters onderzocht.
Slechts vijf daarvan konden worden toegeschreven aan de componist Ludwig van Beethoven.
Minder wetenschappelijk gezegd: vanuit biologisch oogpunt is Beethoven geen van Beethoven. Een onbekend persoon heeft zijn stempel gedrukt op de afstamming van zijn vader. De lijn van verwantschap met België, waarover al eeuwen geruchten gaan, is dus doorgesneden. De maker van de wereldberoemde symfonieën zou de afstammeling kunnen zijn van een man wiens naam bijvoorbeeld meneer Mulder was. Of misschien meneer Meier. Oorsprong: de Midden- of Nederrijn.
Met hun werk vervulde het onderzoeksteam onder leiding van de Engelse antropoloog Tristan Begg een wens van Beethoven, die hij in 1802 in een brief aan zijn broers had geformuleerd. In het “Heiligenstadt Testament” eist hij dat zijn ziekte na zijn dood door een arts wordt onderzocht en dat de uitslag wordt gepubliceerd. De verkenningspogingen zijn vandaag de dag nog steeds vol mysterie. Onder leiding van de Universiteit van Cambridge wilden 33 onderzoekers uit uiteenlopende disciplines duidelijkheid scheppen – op basis van archeogenetische methodes.
Begg werd bijgestaan door het Max Planck Instituut voor Evolutionaire Antropologie (EVA) in Leipzig, dat al lang zijn expertise heeft bewezen in het omgaan met oud genetisch materiaal door de decodering van het Neanderthaler-genoom. Medische expertise werd geleverd door het Universitair Ziekenhuis Bonn. Beethovenverenigingen uit de VS en het Beethoven-Haus in Bonn hielpen ook. En de Leuvense wetenschappers verkregen vergelijkende stalen van afstammelingen – wat op zijn beurt de beslissing van een ethische commissie vereiste.
Voordat de pers deze week het nieuws over de hele wereld rondbazuinde, was het aan het team van Maarten Larmuseau in Leuven om voorzichtig te openen wat het onderzoek had onthuld: de componist is niet een van jullie. “Het is een schok voor velen, het verandert hun identiteit”, zegt Larmuseau. De reacties maakten hem duidelijk hoezeer het ‘effect van biologische verwantschap’ werd onderschat. Ook al is een voorouder in de stamboom ver weg qua tijd en ruimte: “Psychologisch doet het veel met mensen.”
De oorzaken van Beethovens gehoorverlies blijven onbekend
De wetenschappers keken naar acht haarmonsters. Vijf daarvan kunnen worden toegeschreven aan een persoon die “vrijwel zeker” Beethoven is. Drie daarentegen pasten niet, waaronder de beroemde Hiller-krullen. Amerikaanse onderzoekers maten ooit een gigantisch loodgehalte van 60 microgram per gram haar – 30 keer zoveel als in het haar van de mensen van vandaag. Met deze zware metaalbesmetting, die Beethoven had opgelopen via slechte wijn gezoet met giftig loodacetaat, verklaarden de gezondheidsonderzoekers niet alleen de woede-uitbarstingen van het genie, maar ook zijn chronische darmaandoeningen.
De genetische analyse onthult echter van wie dit haarmonster eigenlijk afkomstig is. Van een persoon waarschijnlijk van Asjkenazische afkomst en vrouwelijk. De loodvergiftigingsthesis is dus niet van tafel, maar wel het bewijs van de krullen die de 15-jarige muzikant, Ferdinand Hiller, uit het haar van de overleden componist zou hebben geknipt.
Slechts een paar medische puzzels konden door de genetici worden opgelost. De oorzaken van Beethovens gehoorverlies, hoewel erfelijke aanleg zeer waarschijnlijk is, konden niet worden vastgesteld. Veel ziekten zijn complexe “multifactoriële gebeurtenissen”, zegt de menselijke geneticus Markus Nöthen uit Bonn, co-auteur van de studie. Als men klassieke mutaties ontdekt, die typische erfelijke ziekten veroorzaken, zijn diagnoses vaak mogelijk, zegt Nöthen. Maar niet als het gaat om “het bepalen van een genetische dispositie als onderdeel van een multifactoriële ontwikkeling”. Met andere woorden, het is moeilijk om genen toe te wijzen aan een “symptoomcomplex” dat eeuwen later uit de literatuur bekend is.
145 mensen dragen de achternaam Beethoven.
Velen beschouwden zichzelf als biologische verwanten van de componist.
Aan de ene kant kennen de onderzoekers bepaalde waarschijnlijkheden waarmee lijden en bepaalde genen samen verschijnen, en aan de andere kant Beethovens beschreven toestand in de eindfase. Genetica en invaliditeit kunnen echter alleen worden samengebracht als er secties in het genoom zijn waarvan bekend is dat ze het risico op ziekte verhogen.
Dergelijke genetisch oorzaken konden niet worden geïdentificeerd voor Beethovens gehoorverlies. “We konden geen bekende doofheidsgenen vinden”, toont Johannes Krause van de Leipzig EVA. Voorlopig blijft het onderzoek hier bij de details die de patholoog in 1827 na de dissectie opschreef: het oorkraakbeen “groot en onregelmatig gevormd”, de buis van Eustachius “zeer verdikt”.
Aan de andere kant passen de moderne bevindingen – het bewijs van hepatitis B-infectie en Beethovens genetische aanleg voor leverziekte – duidelijk bij de beschrijvingen van een cirroselever in die tijd: volumekrimp, “knobbeltjes ter grootte van een boon” op het “gebromde oppervlak”. Wat chronische spijsverteringsstoornissen betreft, konden in ieder geval sommige dingen niet worden bevestigd: een aanleg voor intolerantie voor lactose en gluten. En dat Beethoven last had kunnen hebben van prikkelbare darm lijkt onwaarschijnlijk. Integendeel, volgens de studie had hij zelfs een “zekere genetische bescherming”.
Maar hoe zit het met het “resultaat van minstens één buitenechtelijke gebeurtenis” die moet hebben plaatsgevonden tussen de conceptie van Hendrik van Beethoven in Kampenhout, België, rond 1572 en de conceptie van Ludwig van Beethoven in 1770? De genetici kunnen niet zeggen wanneer het genoemde “vreemde” Y-chromosoom in de verwantschapsgeschiedenis is gekomen. Ze geven de bal dus terug aan cultuurstudies.
Dit wordt in de studie van Julia Ronge, curator van het Beethoven-Haus, verduidelijkt. Ze onthult dat er maar ‘één opvallendheid’ in de tradities zit: er is geen doopregistratie van Beethovens vader Johann. Een hint? Net zo goed denkbaar zijn heel banale redenen: de grootmoeder was bij de geboorte op reis, Johann kwam als vroeggeboorte, de dominee vergat de doop in te schrijven, de koster was dronken. Het kon allemaal gebeuren, zegt Ronge. Belangrijker voor haar is nog een andere hint: ongeacht wanneer de “buitenechtelijke gebeurtenis” in Beethovens voorgeschiedenis plaatsvond, moet men er rekening mee houden dat dat “onaangenaam” was. In dergelijke gevallen denken de meeste mensen eerst aan een “romantische liefde” of “een overspelige echtgenote”. Maar uiteindelijk kan men ook een misdaad bij een “affaire” niet uitsluiten. Verkrachting? Werd een voorouder van Beethoven misbruikt als jonge bediende? Elke poging om de vraag naar Beethovens afkomst te beantwoorden leidt slechts tot vermoedens.
Ronge is blij dat de ontcijfering van het genoom een einde heeft gemaakt aan het ontluikende debat over de vermeende directe Afrikaanse afkomst van de componist. Maar ze weet ook dat de speculaties over zijn afkomst nu pas echt beginnen.
Georgië, een land in de Zuidelijke Kaukasus met een oppervlakte van 69.700 km² en 3,7 miljoen inwoners, ligt op het grensvlak van Oost-Europa en West-Azië. Het land grenst aan Rusland, Turkije, Armenië, Azerbeidzjan, en de Zwarte Zee. De hoofdstad is Tbilisi.
De Krim, het zuidelijke schiereiland van Oekraïene, wederrechtelijk door Rusland ingenomen, ligt in de nabijheid. Georgië zag zeer veel OekraIense vluchtelingen zijn richting uit komen en het kampt ook met een invloedssfeer waar het beducht voor is:
Het parlement in Georgië heeft een wetsvoorstel over buitenlandse agenten bij een tweede lezing weggestemd. Er werd al drie dagen lang massaal betoogd tegen de wet. Rusland reageert dat het Westen die volksprotesten in Georgië aanstuurt en actief anti-Russische gevoelens wil verspreiden.
Wat stond er in het wetsvoorstel? Organisaties, zoals ngo’s of media, die ten minste 20 procent van hun financiering uit het buitenland krijgen, zouden bestempeld worden als buitenlandse agent. Volgens de regering is zo’n wet nodig om transparantie te krijgen over de buitenlandse invloeden in Georgië. Tegenstanders zien dan weer de gelijkenis met een wet uit Rusland van 2012: het Kremlin gebruikt die nu nog steeds om dissidente stemmen het zwijgen op te leggen. – VRT, 10 maart 2023
Trio Mandili (v.l.n.r. Tako, Irina, Irina, Tatuli) dat met zijn muziek al enkele jaren het internet verovert, werd zo erg aangegrepen door de Russische inval in Oekraïene dat ze regelmatig benefietconcerten begonnen te geven waarvan de opbrengst integraal naar de behoeftige Oekraïense oorlogsslachtoffers gaat. Gisterenavond waren ze te gast in de Sint-Servaaskerk in Berg, deelgemeente van Kampenhout. Het werd een avond met spirit. Ze brachten prachtige nummers met karakteristieke vocale harmonieën. Er werd gezongen en in de handen geklapt maar naar het einde kreeg ook hun ondertussen zeer bekende en intieme Galoba (Gebed om Vrede) een plekje. Innemend en ontroerend mooi!
გალობა
მამაო, ჩვენო, რომელიცა ხარ ცათა შინა!
მუხლმოდრეკილი, ლმობიერი ვდგევარ შენ წინა:
არცა სიმდიდრის, არც დიდების თხოვნა არ მინდა,
არ მინდა, ამით შეურაცხ-ვჰყო მე ლოცვა წმინდა...4
არამედ მწყურს მე განმინათლდეს ცით ჩემი სული,
შენგან ნამცნების სიყვარულით აღმენთოს გული,
რომ მტერთათვისაც, რომელთ თუნდა გულს ლახვარი მკრან,
გთხოვდე: ”შეუნდე, - არ იციან, ღმერთო, რას იქმან!”
Onze Vader, die in de hemel zijt,
Met tederheid sta ik voor u op mijn knieën;
Ik vraag noch rijkdom noch glorie;
Ik zal mijn heilige gebed niet vernederen met aardse zaken.
Ik wens dat mijn ziel in de hemel mag rusten,
Mijn hart mag stralen van liefde door u aangekondigd,
Zelfs als ze mijn hart doorboren:
"Vergeef ze, Heer, want ze weten niet wat ze doen!"
Zelfs als ze mijn hart doorboren:
"Vergeef ze, Heer, want ze weten niet wat ze doen!"
Our Father, Who art in heaven,
With tenderness I stand before thee on my knees;
I ask for neither wealth nor glory;
I won't debase my holy prayer with earthly matters.
I would wish for my soul to rest in heaven,
My heart to be radiant with love heralded by thee,
Even if they pierce me in the heart:
Forgive them: "Lord, for they know not what they do!"
Even if they pierce me in the heart:
Forgive them: "Lord, for they know not what they do!"
Mandili verwijst naar de gelijknamige georgische sjaal, die door vrouwen wordt gedragen. Ze zingen in het dialect van Chevsoeretië.
Ze kenden hun doorbraak in 2014, toen ze een selfievideo maakten en online zetten op YouTube. Dit eerste liedje is getiteld Apareka. De video kreeg meer dan 6 miljoen weergaven. Ze gebruiken een polyfonische stijl van zingen. Daarnaast maken ze gebruik van de panduri, een traditioneel Georgisch snaarinstrument.
In 2017 nam de groep deel aan de wedstrijd voor vertegenwoordiging van Georgië op het Eurovisiesongfestival, waar ze eindigden als 12de van de 25 deelnames.
De oorspronkelijke leden waren Ana Chincharauli, Shorena Tsiskarauli en Elene Nareshelashvili. Ze werden later vervangen door Irina Midelauri, Tatuli Mgeladze en Tako Tsiklauri.
Blauwkruikje 